Ας υποθέσουμε ότι θέλετε να ζήσετε μια εστιασμένη ζωή. Γνωρίζετε γιατί;
Στην εστιασμένη ζωή είστε σε θέση να δώσετε σε όποιον και ό,τι σας απασχολεί την αμέριστη προσοχή σας. Είστε απολύτως παρόντες σε όλες τις εμπειρίες σας και κατ’ επέκταση δημιουργείτε μια πραγματικά ικανοποιητική ζωή, παρόλο που οι εμπειρίες σας δεν καθοδηγούνται από έναν ευρύτερο, γενικότερο σκοπό.
Ποιο είναι το πιο σημαντικό ερέθισμα, ο πιο σημαντικός λόγος για τον οποίο θα πρέπει να βιώνουμε μια εστιασμένη ζωή; Ο θάνατος.
Ο θάνατος αποτελεί ένα θέμα για το οποίο οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θέλουν να μιλούν. Ορισμένοι νιώθουν εξαιρετικά άβολα, άλλοι νιώθουν φόβο, ενώ κάποιοι άλλοι βιώνουν έντονα συναισθήματα. Εξελισσόμαστε σε αυτόν τον πλανήτη εδώ και πολύ καιρό, και παρόλο που ο καθένας μας έχει αμέτρητες μοναδικές εμπειρίες, όλοι μοιραζόμαστε δύο έντονες κοινές εμπειρίες: τη γέννηση και τον θάνατο· οι περισσότεροι δεν θυμούνται την πρώτη και οι περισσότεροι φοβούνται τη δεύτερη.
Αν αποδεχτούμε το γεγονός ότι μια μέρα θα πεθάνουμε, θα συνειδητοποιήσουμε τη μεγάλη αξία της ζωής. Δεν πρέπει να φοβόμαστε τον θάνατο, αλλά να τον αποδεχτούμε ως ένα φυσικό κομμάτι της ύπαρξής μας στον επίγειο κόσμο.
Όλοι έχουμε άμεσα ή έμμεσα βιώσει την εμπειρία του θανάτου αγαπημένου μας προσώπου. Η απώλεια αγαπημένου προσώπου αποτελεί συγκλονιστική εμπειρία. Το γνωρίζω από πρώτο χέρι. Έχασα τον γκουρού μου και η ζωή μου δεν ήταν ποτέ ξανά η ίδια. Στους περισσότερους ανθρώπους δεν αρέσει να μιλούν για τον θάνατο, καθώς προκαλεί συναισθήματα λύπης, απώλειας, φόβου κ.ά. Και λόγω του δισταγμού μας να μιλήσουμε για αυτόν ή να τον σκεφτούμε καν, δεν τον κατανοούμε πλήρως. Οι περισσότεροι μεγαλώνουμε χωρίς να μάθουμε για τον θάνατο, είτε στο σπίτι είτε στο σχολείο.
Ο θάνατος του γκουρού μου ήταν η πιο συγκλονιστική εμπειρία της ζωής μου. Με έφερε αντιμέτωπο με τη σκληρή πραγματικότητα ότι οι άνθρωποι που αγαπάμε πεθαίνουν. Όπως έλεγε συχνά ο γκουρού μου: «Όταν συνειδητοποιήσεις κάτι, δεν μπορείς να γυρίσεις στην προ συνειδητοποίησης κατάσταση». Η διανοητική κατανόηση αποτελεί μια τελείως διαφορετική εμπειρία από τη συνειδητοποίηση.
Το Λεξικό της Οξφόρδης ορίζει τη συνειδητοποίηση ως «πράξη πλήρους επίγνωσης ενός γεγονότος». Ένας άνθρωπος μπορεί να έχει μια εμπειρία ενός πράγματος αλλά να μην το συνειδητοποιεί. Ορίστε ένα παράδειγμα. Ο πατέρας της Τζούλι πεθαίνει και η εμπειρία τη συγκλονίζει. Πενθεί πολλούς μήνες και ακόμη και μετά από χρόνια τής λείπει πολύ ο πατέρας της. Ο θάνατος του πατέρα της την έχει επηρεάσει συναισθηματικά, όμως δεν έχει καταφέρει να συνειδητοποιήσει το γεγονός ότι η ζωή έχει συγκεκριμένη διάρκεια. Συνεχίζει κανονικά τη ζωή της κουβαλώντας το βάρος της λύπης, όμως ο θάνατος του πατέρα της δεν έχει αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο ζει. Έτσι μπορούμε να συμπεράνουμε ότι διανοητικά κατανοεί ότι όλοι πεθαίνουν, όμως δεν έχει συνειδητοποιήσει την πραγματικότητα του θανάτου.
Η συνειδητοποίηση προκαλεί πλήρη μετατόπιση της οπτικής, η οποία στη συνέχεια έχει ως αποτέλεσμα τη μόνιμη αλλαγή της συμπεριφοράς καθώς και του τρόπου με τον οποίο δρούμε και αντιδρούμε στις εμπειρίες της ζωής.
Μπορείτε να διαπιστώσετε πόσο έχει επηρεάσει μια εμπειρία έναν άνθρωπο βάσει της συμπεριφοράς του μετά την εκάστοτε εμπειρία. Για ορισμένους δεν υπάρχει αλλαγή. Για άλλους υπάρχει μια προσωρινή αλλαγή, η οποία υποχωρεί καθώς εξασθενεί ο πόνος. Για λίγους η ζωή δεν είναι ποτέ ξανά η ίδια, καθώς η συνειδητοποίηση που αποκόμισαν από την εμπειρία που βίωσαν λειτουργεί σαν καταπέλτης και τους ωθεί σε έναν νέο τρόπο ζωής.
Ο θάνατος του γκουρού μου με οδήγησε στη σημαντική συνειδητοποίηση ότι οι άνθρωποι που αγαπάμε πεθαίνουν, ότι όλοι πεθαίνουμε, ότι πράγματι ο χρόνος μας σε αυτόν τον πλανήτη είναι πεπερασμένος. Η κοινή φράση που επαναλαμβάνουν οι περισσότεροι είναι ότι «η ζωή είναι μικρή». Διαφωνώ κατηγορηματικά.
Η ζωή ΔΕΝ είναι μικρή
Όταν στέκεστε για ένα λεπτό σε μια ουρά για να πάρετε τον καφέ σας πίσω από κάποιον που ψάχνει το πορτοφόλι του για να βρει ψιλά, το ένα λεπτό μπορεί να φαντάζει πολύ περισσότερο. Όταν ακούτε μια ανακοίνωση από τον πιλότο του αεροπλάνου ότι θα μείνετε στον διάδρομο ακόμη μισή ώρα, συχνά, αν όχι πάντα, προκύπτει μια συγχρονισμένη ορχήστρα από βογκητά και αναστεναγμούς. Αν κολλήσετε στην κίνηση τρεις ώρες, το διάστημα αυτό φαντάζει σαν αιωνιότητα. Λοιπόν, πώς γίνεται να μην είναι πολύς καιρός ένας χρόνος ζωής; Η δήλωση «η ζωή είναι μικρή» δεν ισχύει σε καμία περίπτωση.
Όταν συνειδητοποιήσουμε ότι η ζωή δεν είναι μικρή, αλλά πεπερασμένη, συνειδητοποιούμε και ότι στην πραγματικότητα είναι αρκετά μεγάλη. Αντικαταστήστε τη φράση «η ζωή είναι μικρή» με τη φράση «η ζωή είναι πεπερασμένη». Ας προσπαθήσουμε να συλλογιστούμε ό,τι λέμε πριν το πούμε. Υπάρχει ένα σαφές, οριστικό τέλος στη ζωή. Απλώς δεν γνωρίζουμε πότε θα είναι αυτό το τέλος.
Πολλοί άνθρωποι ζουν σαν να πρόκειται να ζήσουν για πάντα. Και επίσης, πολλοί πιστεύουν ότι τα αγαπημένα τους πρόσωπα θα ζήσουν για πάντα. Ειλικρινά, οι περισσότεροι άνθρωποι απλώς αποφεύγουν να αναλογιστούν το γεγονός ότι τόσο αυτοί όσο και τα αγαπημένα τους πρόσωπα μια μέρα θα πεθάνουν.
Ο θάνατος θα πρέπει να μας δίνει την ώθηση να θέσουμε ως προτεραιότητα το να ανακαλύψουμε τον σκοπό της ζωής μας. Μαθαίνουμε να εστιάζουμε, έτσι ώστε να ανακαλύψουμε τον σκοπό μας. Ο σκοπός μας ορίζει τις προτεραιότητές μας και οι προτεραιότητές μας μας καθοδηγούν στο σημείο εστίασης. Το υποπροϊόν αυτού είναι μια ολοκληρωμένη ζωή. Πολλοί άνθρωποι φεύγουν από την επίγεια ζωή ανικανοποίητοι.
Η Αμερικανίδα συγγραφέας του 19ου αιώνα Χάριετ Μπίτσερ Στόου (Harriet Beecher Stowe), υπέρμαχος της κατάργησης της δουλείας, δήλωσε σχετικά με τις ανεκπλήρωτες ζωές: «Τα πιο πικρά δάκρυα που χύνονται πάνω από τάφους είναι για λόγια που δεν είπαμε και πράξεις που δεν κάναμε».
Πώς μας βοηθά ο θάνατος να θέσουμε ως προτεραιότητα τα σημεία εστίασης στη ζωή μας;
Εξαιτίας του ότι δεν κατανοούμε ουσιαστικά τον θάνατο και δεν αποτελεί ένα ευχάριστο θέμα ούτε και μια εμπειρία που οι περισσότεροι θέλουμε να ζήσουμε σύντομα, εμείς ή τα αγαπημένα μας πρόσωπα, αποφεύγουμε να συζητάμε για αυτό.
Όταν αποφεύγουμε το θέμα του θανάτου σε όλες τις μορφές του και καταλήγουμε να πιστεύουμε ότι εμείς και τα αγαπημένα μας πρόσωπα θα ζήσουμε για πάντα, τότε φυσικά παίρνουμε όσους και όσα δεν έχουν σημασία για μας και τα θέτουμε στην κορυφή της λίστας προτεραιοτήτων μας, ενώ μετατοπίζουμε όσους και όσα έχουν σημασία στο κάτω μέρος της λίστας. Η εστίασή μας βρίσκεται στην κορυφή της λίστας, σε όσους και όσα είναι λιγότερο σημαντικά για μας. Αυτό προκύπτει διότι οι άνθρωποι που αγαπάμε και μας αγαπούν έχουν περισσότερη ανοχή απέναντί μας και μας αφήνουν μεγαλύτερα περιθώρια. Μπορεί να ξεπεράσουμε κατά πολύ τα όρια της αγάπης αυτής ώσπου να αρχίσουν να φαίνονται οι ρωγμές ή ώσπου αυτή η αγάπη να καταρρεύσει.
Αντίθετα, άνθρωποι όπως οι πελάτες ή οι συνάδελφοί σας και άλλα κοντινά σας πρόσωπα δεν θα μείνουν για πάντα εκεί αν τους αγνοείτε. Αν σταματήσετε να απαντάτε στις κλήσεις των πελατών σας, θα στραφούν σε κάποιον άλλο. Αν λείψετε από πολλές βραδινές εξόδους με τον εργοδότη σας, μπορεί να μην πάρετε την προαγωγή την οποία ελπίζατε. Οι άνθρωποι αυτοί έχουν πολύ χαμηλότερο επίπεδο ανοχής στην έλλειψη προσοχής σας ή πιο περιορισμένα όρια, και αν ξεπεράσετε τα όρια αυτά, πολύ σύντομα θα βγουν από τη ζωή σας. Και εξαιτίας αυτού συχνά γίνονται οι βασικές προτεραιότητες της ζωής σας.
Όλα αυτά ισχύουν αν αποφεύγετε να συνειδητοποιήσετε τον θάνατο, το γεγονός ότι η ζωή είναι πεπερασμένη και ότι όλοι πεθαίνουμε.
Όμως, όταν συνειδητοποιήσετε ότι η ζωή είναι πεπερασμένη, οι προτεραιότητές σας αλλάζουν. Συχνά, στα διά ζώσης σεμινάριά μου δημιουργώ μια υποθετική κατάσταση λέγοντας: «Αν κάποιος έμπαινε σε αυτή την αίθουσα και έλεγε ότι όλοι εδώ μέσα έχουν τρεις ώρες ζωής, πόσοι από σας θα παραμένατε για το υπόλοιπο σεμινάριο;» Δυστυχώς, κανένας σε όλα τα σεμινάρια που έχω διεξαγάγει σε όλο τον κόσμο δεν είπε ποτέ: «Εγώ θα έμενα». Η απάντηση είναι πάντα: «Θα έφευγα τώρα και θα πήγαινα στο σπίτι να δω τον/τη σύζυγό μου και τα παιδιά μου».
Έπειτα ρωτάω: «Αν το αγαπημένο σας κατάστημα είχε τις μεγαλύτερες ετήσιες εκπτώσεις, θα σταματούσατε στον δρόμο για το σπίτι για να αγοράσετε κάτι;». Η απάντηση είναι πάντα «όχι». Συνεχίζω ρωτώντας: «Αν κάποιος που δεν συμπαθείτε σας τηλεφωνούσε, θα σηκώνατε το τηλέφωνο για να του απαντήσετε;». Και πάλι η απάντηση είναι όχι. Επιμένω και ρωτάω: «Θα σταματούσατε σε κάποιο καφέ και θα περιμένατε στην ουρά είκοσι λεπτά για να αγοράσετε έναν τελευταίο latte;» Και πάλι ένα ξεκάθαρο όχι.
Όταν συρρικνώνετε τον χρόνο, αυξάνετε τη σαφήνεια της εστίασης.
Κανένας από τους συμμετέχοντες δεν σπατάλησε χρόνο αναλογιζόμενος τι θα έκανε αν είχε τρεις ώρες ζωής. Ήξεραν αμέσως σε ποιον και τι ήθελαν να εστιάσουν. Όταν συρρικνώνετε τον χρόνο που νομίζετε ότι έχετε σε αυτή τη ζωή, αυξάνετε τη σαφήνεια της εστίασης, επιτρέποντας στον εαυτό σας να αντιληφθεί ποιος και τι είναι σημαντικό στη ζωή σας και σε ποια σειρά προτεραιότητας ανήκει. Ξαφνικά γνωρίζετε ακριβώς σε ποιον και τι θα εστιάσετε.
Όταν ρώτησα το κοινό μου: «Αν είχατε πενήντα χρόνια ζωής, ποιος θα έφευγε από το σεμινάριο;», κανένας δεν σήκωσε το χέρι. Συνέχισα και ρώτησα: «Αν είχατε είκοσι χρόνια ζωής, ποιος θα έφευγε από το σεμινάριο;». Δύο άνθρωποι σήκωσαν το χέρι. Ρώτησα ξανά, συρρικνώνοντας ακόμη περισσότερο το χρονικό περιθώριο: «Αν είχατε πέντε χρόνια ζωής, ποιος θα έφευγε από αυτό το σεμινάριο;». Σηκώθηκαν πολύ περισσότερα χέρια. Τέλος, ρώτησα: «Αν είχατε τρεις ώρες ζωής, ποιος θα έφευγε από αυτό το σεμινάριο;». Όλοι σήκωσαν τα χέρια τους.
Όσο συρρικνωνόταν ο χρόνος τους αναπόφευκτα αποσαφηνιζόταν ολοένα περισσότερο ποιος και τι ήταν σημαντικό για εκείνους. Αυτή η απλή νοητική πράξη συρρίκνωσης του χρόνου τούς επέτρεψε πολύ γρήγορα να φέρουν στην επιφάνεια του μυαλού τους ποιοι ήταν οι σημαντικότεροι άνθρωποι και ποια τα σημαντικότερα πράγματα στη ζωή τους. Οι προτεραιότητές τους στη ζωή έγιναν γρήγορα σαφείς. Πρέπει να στύψετε το πορτοκάλι για να πάρετε τον χυμό. Ο θάνατος μας οδηγεί στη συνειδητοποίηση των προτεραιοτήτων μας στη ζωή. Οι προτεραιότητες οδηγούν στην εστίαση.
Μια καταπληκτική ζωή
Ένα άλλο χαρακτηριστικό του θανάτου είναι ότι μας κάνει να αναλογιστούμε πώς θέλουμε να ζήσουμε τη ζωή μας. Τις τελευταίες ημέρες της ζωής σας πώς θα αναπολήσετε τη ζωή σας και τι θα πείτε; Συχνά οι άνθρωποι εστιάζουν στο τι θα πουν οι άλλοι για τη ζωή τους, όμως πραγματικά δεν έχει σημασία τι πιστεύουν οι άλλοι. Πάντα θα υπάρχουν εκείνοι που σας επαινούν και εκείνοι που σας επικρίνουν. Αυτό που έχει πραγματικά σημασία είναι το τι πιστεύετε εσείς για τη ζωή σας.
Θα μπορέσετε να κάνετε έναν απολογισμό και να πείτε ότι ζήσατε μια καταπληκτική ζωή; Ή μια ζωή που πρόσφερε ανταμοιβή και ικανοποίηση; Θέλω να ζήσω μια καταπληκτική ζωή. Αυτή η καταπληκτική ζωή που θέλω να ζήσω δεν χρειάζεται ούτε την παρατήρηση ούτε τον θαυμασμό των άλλων. Είναι για μένα. Καθοδηγείται από το γεγονός ότι έχω μία ζωή και είναι το πιο πολύτιμο δώρο που έχω λάβει.
Ανεξαρτήτως της φιλοσοφίας, της θρησκείας ή της πεποίθησης την οποία ασπάζεστε, θα πρέπει να συνειδητοποιήσετε ότι έχετε μόνο μία ζωή ως ο εαυτός σας. Κάντε την να αξίζει. Ζήστε την έτσι ώστε στο νεκροκρέβατό σας να μπορείτε να την αναπολήσετε τη και να σκεφτείτε: «Τι καταπληκτική ζωή που έζησα!».
*Το απόσπασμα είναι από το βιβλίο Η δύναμη της προσήλωσης, ένα βιβλίο που βοηθά τους αναγνώστες να αντιληφθούν πώς η εξάσκηση της δεξιότητας της εστίασης μπορεί να βελτιώσει ραγδαία την παραγωγικότητα και την ψυχική υγεία, προσφέροντάς μας την ικανότητα να κατευθύνουμε την επίγνωση και την ενέργειά μας προς την επίτευξη στόχων ζωής.
Διαβάστε επίσης: