Το πού μεγαλώνετε, με ποιους μεγαλώνετε και όλα όσα βιώνετε στην οικογενειακή σας ζωή έχουν επιπτώσεις στο ποιοι θα γίνετε, οι οποίες διαρκούν όλη σας τη ζωή.
Το ψυχικό τραύμα έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες στο σώμα, στο μυαλό, στις σχέσεις, στην οικονομική ευρωστία και στη συναισθηματική και ψυχική υγεία σας. Τα πρώτα δεκαοκτώ χρόνια της ζωής σας έχουν βαθιά επίδραση στην υπόλοιπη ζωή σας.
Πράγματα που ίσως έχετε κληρονομήσει από την οικογένειά σας:
• Δεξιότητες στη διαχείριση των οικονομικών
• Δεξιότητες στην επικοινωνία
• Τρόπος σύνδεσης με τους άλλους
• Αξίες
• Μοτίβα χρήσης ουσιών
• Τρόπος συμπεριφοράς στα παιδιά σας
• Τρόπος διαχείρισης της ψυχικής υγείας σας
Υπάρχουν πάρα πολλά στοιχεία από την παιδική σας ηλικία τα οποία δίνουν μια εικόνα στους ψυχοθεραπευτές για το πώς αναπτύξατε το πρόβλημα που προσπαθείτε να επιλύσετε στην ενήλικη ζωή σας. Μία ερώτηση που κάνω συχνά είναι: «Πότε αισθανθήκατε έτσι πρώτη φορά;». Ή: «Ποιο ήταν το πρώτο άτομο που σας έκανε να αισθανθείτε έτσι;». Συνήθως η απάντηση οδηγεί στην παιδική ηλικία. Κουβαλάμε το βάρος εκείνων των χρόνων που ήμαστε πραγματικά ευάλωτοι, σαν να πρέπει να συνεχίσουμε σε αυτό το μονοπάτι, όμως η ενηλικίωση μας δίνει τη δυνατότητα να αλλάξουμε το αφήγημά μας.
Ψυχικό σθένος
Το σθένος είναι η ικανότητα να αποδεχτείτε αυτό που έχει συμβεί. Μπορούμε να ξεπεράσουμε την επιρροή του περιβάλλοντος πάνω μας όταν λειτουργούν οι σωστοί προστατευτικοί παράγοντες.
Αυτοί οι προστατευτικοί παράγοντες είναι:
• Οι ισχυροί δεσμοί με ενήλικες με τους οποίους αισθανόμαστε ασφάλεια.
• Η θετική επιρροή από γονείς.
• Οι ισχυρές αξίες ή η αίσθηση σκοπού.
• Η ικανότητα να αυτορρυθμίζεστε, να διατηρείτε θετική στάση και να είστε ευρηματικοί.
• Οι υγιείς κοινωνικές επαφές.
• Η υποστήριξη από συνομηλίκους και μέντορες.
• Τα διαρκή δομημένα προγράμματα που αυξάνουν την επαφή σας με υγιείς σχέσεις.
Συχνά λέγεται ότι είμαστε προϊόντα του περιβάλλοντός μας, όμως επηρεαζόμαστε και από τις υγιείς σχέσεις έξω από το περιβάλλον του σπιτιού.
Να είστε ειλικρινείς (τουλάχιστον με τον εαυτό σας) σε σχέση με την παιδική ηλικία σας
Η ειλικρίνεια δεν είναι προδοσία· είναι θάρρος. Σταματήστε να ωραιοποιείτε τις εμπειρίες σας και αφήστε την αλήθεια να σας απελευθερώσει. Οι άνθρωποι συχνά παρουσιάζουν μια παραποιημένη εικόνα των σχέσεων και των εμπειριών τους, επειδή φοβούνται πολύ να παραδεχτούν την αλήθεια. Όμως, η άρνηση θα σας εμποδίσει να απελευθερωθείτε από το παρελθόν σας.
Δύσκολες αλήθειες που πρέπει να αποδεχτείτε για ένα μέλος της οικογένειάς σας:
• Είναι εγωιστικό άτομο και θα κάνει οτιδήποτε για να πάρει αυτό που θέλει.
• Δεν είναι καλός ακροατής.
• Κάνει αλλαγές, αλλά δεν είναι μόνιμες.
• Είναι μοχθηρό, πολύ συχνά χωρίς να υπάρχει αιτία.
• Παίρνει περισσότερα από όσα δίνει.
• Δεν είναι τέλειο.
Λόγοι για τους οποίους δεν μιλάμε για τα προβλήματα στην οικογένεια
Η σκέψη ότι τα προβλήματα στην οικογένεια είναι αντανάκλαση του ποιοι είμαστε
Στην παιδική ηλικία αντιμετωπίσατε πολλές καταστάσεις που ήταν έξω από τον έλεγχό σας. Η διαχείριση του περιβάλλοντός σας δεν εξαρτιόταν από σας. Για αυτό δεν μπορείτε να κατηγορείτε τον εαυτό σας για όσα σας συνέβησαν σε αυτό το περιβάλλον.
Οι εμπειρίες σας σας διαμόρφωσαν – όμως ως ενήλικες έχετε τη δύναμη να επιλέξετε αν θέλετε να είστε το αποτέλεσμα αυτών των εμπειριών ή να τις ξεπεράσετε για να δημιουργήσετε κάτι διαφορετικό.
Αμηχανία και ντροπή
Αυτό που σας βοηθάει όταν νιώθετε αμηχανία εξαιτίας της ιστορίας της οικογένειάς σας είναι το να ακούτε τις ιστορίες ανθρώπων με παρόμοιες εμπειρίες. Ο μόνος τρόπος να συνδεθείτε με εκείνους που μοιράζονται τις ίδιες εμπειρίες με εσάς, όμως, είναι η ειλικρίνεια. Θα πρέπει να είστε γενναίοι για να πείτε την αλήθεια.
Η ντροπή υπάρχει όταν κρύβετε πράγματα από τους άλλους, ενώ όταν μοιράζεστε τα μυστικά σας, η ντροπή διαλύεται. Δεν είστε αυτό που σας συνέβη. Το να διαφυλάσσετε την ιδιωτικότητά σας δεν σημαίνει ότι κρατάτε μυστικά. Μπορείτε να αποκαλύψετε όσες πληροφορίες θέλετε, πολλές ή λίγες, που αισθάνεστε άνετα να τις μοιραστείτε. Η ιδιωτικότητα σας επιτρέπει να διακρίνετε σε ποιους ανθρώπους θα προτιμούσατε να αποκαλύψετε πτυχές της ζωής σας. Ορισμένες φορές δεν μοιράζεστε εμπειρίες για να προστατεύσετε τους ανθρώπους που σας έβλαψαν. Έτσι, λοιπόν, ίσως προσπαθείτε να αποτρέψετε και την αμηχανία των άλλων, όχι μόνο τη δική σας.
Προσπαθείτε να αγνοήσετε τα προβλήματα
Όταν αγνοείτε σημαντικά οικογενειακά προβλήματα, αναβάλλεται η θεραπεία των ανθυγιεινών μοτίβων συμπεριφοράς. Δεν μπορείτε να ανακάμψετε από πράγματα που «δεν συνέβησαν ποτέ». Όταν αγνοείτε τις επιζήμιες συμπεριφορές, αυτές παραμένουν, επειδή εσείς και η οικογένειά σας δεν είστε διατεθειμένοι να αποδεχτείτε τους επαναλαμβανόμενους κύκλους που πρέπει να αναγνωρίσετε και να διακόψετε.
Η πεποίθηση ότι κανείς δεν θα καταλάβει
Διασημότητες, δάσκαλοι, φίλοι, συνάδελφοι και πολλοί άλλοι ίσως έχουν αντιμετωπίσει τα ίδια προβλήματα στις δικές τους οικογένειες. Το να υποθέτετε ότι είστε μόνοι δεν είναι ο καλύτερος τρόπος για να βρείτε ανθρώπους που μπορούν να ταυτιστούν μαζί σας. Η ευαλωτότητα δημιουργεί την αίσθηση κοινότητας. Προσελκύετε ανθρώπους που είναι σαν κι εσάς όταν είστε ανοιχτοί και αυθεντικοί. Κάποιες φορές βρίσκετε «τους ανθρώπους σας» όταν έχετε μιλήσει ανοιχτά για τη δική σας ιστορία.
Όταν αγνοείτε σημαντικά οικογενειακά προβλήματα, αναβάλλεται η θεραπεία των ανθυγιεινών μοτίβων συμπεριφοράς.
Φόβος ότι θα σας κρίνουν
Κάποιοι άνθρωποι δεν θα καταλάβουν την ιστορία σας, όπως κι εσείς δεν θα καταλαβαίνετε πάντα τις ιστορίες των άλλων. Εξασκηθείτε στο να αισθάνεστε καλά με το γεγονός ότι κάποιοι δεν θα σας καταλάβουν. Αν το αποδεχτείτε αυτό, η ζωή σας θα γίνει πιο εύκολη. Είναι λογικό να ανησυχείτε για το τι σκέφτονται οι άλλοι. Όμως, αν νοιάζεστε υπέρμετρα, μπορεί να υπονομεύσετε την ικανότητά σας να προκαλέσετε θετική αλλαγή.
Παρατηρείτε το τραύμα να ξεδιπλώνεται
Όταν δεν καταλαβαίνουμε τι βλέπουμε, έχουμε την τάση να παραμένουμε σε ανθυγιεινές καταστάσεις. Μπορεί να φαίνεται φυσιολογικό και αναπόφευκτο ότι οι άνθρωποι γύρω μας δείχνουν να υποφέρουν από την ίδια μοίρα με εμάς. Για να κατανοήσετε καλύτερα την εμπειρία σας, είναι ζωτικής σημασίας να καλλιεργήσετε μια διαφορετική οπτική γωνία.
Έχετε επιλογή
Πριν από την ενηλικίωσή σας το πιο πιθανό είναι ότι οι φροντιστές σας ασκούσαν έλεγχο στις σχέσεις σας με συγγενείς, φίλους, συνεργάτες κ.λπ. Όταν ενηλικιωθείτε (μπορείτε να αρχίσετε να φροντίζετε τον εαυτό σας χωρίς να εξαρτάστε από τους γονείς σας γύρω στην ηλικία μεταξύ 18 και 23 ετών), μπορείτε να αποφασίσετε πώς θέλετε να υπάρχετε στις σχέσεις σας με τους άλλους, καθώς και με ποιους θέλετε να έχετε σχέση. Ακόμα κι αν κάποιος διαφωνεί με μια σχέση που έχετε, το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να εκφράσει την άποψή του. Θα πρέπει να διαχειριστείτε τη δυσφορία που θα σας προκαλέσει η κριτική, όμως οι άλλοι δεν μπορούν να ελέγξουν τις σχέσεις σας όταν είστε ενήλικες.
Αυτό είναι πάντα δική σας επιλογή. Μπορείτε να μάθετε πράγματα που δεν γνωρίζατε όταν ήσαστε παιδιά, μπορείτε να επιλέξετε να αντιδράσετε διαφορετικά και μπορείτε να είστε ο εαυτός σας. Η υπερδύναμή σας είναι η ικανότητά σας να αποφασίζετε πώς επιθυμείτε να παρουσιάζεστε στον κόσμο.
*Απόσπασμα από το βιβλίο Ό,τι μας έχει σημαδέψει
Από τη συγγραφέα του βιβλίου «Βάλε τα όριά σου»:
Διαβάστε επίσης: