Όλοι το έχουμε ζήσει: ξεκινάμε με τις καλύτερες των προθέσεων και δανείζουμε ένα από τα αγαπημένα μας βιβλία στην κολλητή μας, στην ευγενική γειτόνισσα ή στον μακρινό θείο από την Αυστραλία που έχει έρθει για διακοπές.
Και καταλήγουμε λίγο καιρό μετά να κλαίμε γοερά για την απώλεια του βιβλίου μας. Είτε γιατί η κολλητή μας το ξέχασε στο λεωφορείο, είτε γιατί το έφαγε το λαμπραντόρ της γειτόνισσας (έπαιζε μωρέ), είτε γιατί ο θείος από την Αυστραλία -μαντέψτε- έφυγε για την Αυστραλία.
Άλλο τεράστιο πρόβλημα όταν ξεχνάμε το βιβλίο μας σε ένα γραφείο στη δουλειά και την επόμενη μέρα το βιβλίο έχει κάνει φτερά!
Μην νομίζετε πάντως ότι αυτά είναι αποκλειστικά σύγχρονα προβλήματα. Το ίδιο πρόβλημα αντιμετώπιζαν οι άνθρωποι από όταν εφευρέθηκαν τα βιβλία.
Μέχρι πριν λίγους αιώνες, ήταν πραγματικά δύσκολο τόσο να δημιουργήσεις βιβλία, όσο και να τα αποκτήσεις. Και ακόμα κι αν ήσουν Βασιλιάς με αμέτρητο χρυσό και στρατιώτες, δεν γούσταρες να σου παίρνουν τα βιβλία και να μην σου τα επιστρέφουν.
Έπρεπε κάτι να γίνει για να παταχθούν οι κλέφτες ή οι απρόσεκτοι δανειστές και, όντως, οι σοφοί αρχαίοι σκέφτηκαν μια εξαιρετική λύση, η οποία φαίνεται ότι εφαρμόστηκε πρώτη φορά στην Ασυρρία, τον 7ο αιώνα π.Χ.: Να γράφουν πάνω στο βιβλίο μια κατάρα.
Κατά τον Μεσαίωνα οι προειδοποιήσεις αυτές συνήθως βρίσκονταν στην πρώτη σελίδα, όπου έγραφαν μια μεγάλη, αναλυτική, τρομακτική κατάρα, η οποία θα έπεφτε πάνω σε όποιον έκανε κακό στο βιβλίο. Και αυτές οι κατάρες δεν αστειεύονταν:
Si quis furetur, Anathematis ense necetur.
(Είθε το σπαθί του αναθέματος να σφάξει όποιον κλέψει αυτό το βιβλίο.)
Άλλες κατάρες είναι πιο ευφάνταστες, σαν αυτήν εδώ που κάνει και ομοιοκαταληξία:
Steal not this book my honest friend
For fear the gallows should be your end,
And when you die the Lord will say
And where’s the book you stole away?
Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη μετάφραση, η παρακάτω εικόνα δείχνει ξεκάθαρα τι παθαίνει όποιος στερήσει ένα βιβλίο από τον κάτοχό του:
Φυσικά, δεν προτείνουμε να αρχίσετε να γράφετε αφορισμούς και κατάρες πάνω στα βιβλία σας. Αυτή θα ήταν πολύ παράξενη ιδέα και δεν ταιριάζει με την πολιτισμένη κοινωνία μας.
Παρ’ όλα αυτά, δεν θα ήταν άσχημη ιδέα να μοιραστείτε αυτό το άρθρο για να το δουν τυχαία κάποιοι φίλοι σας και να μην μπορούν μετά να σας πουν ότι δεν γνώριζαν.
*Θέλετε να μάθετε περισσότερα για τις κατάρες των βιβλίων; Μπορείτε να ανατρέξετε σε αυτό το άρθρο της Wikipedia.
Pingback: Πώς ήταν οι διαφημίσεις ελληνικών βιβλίων τον 19ο αιώνα;