Το να βρείτε τον εαυτό σας ίσως είναι μια ισόβια διαδικασία, καθώς διαρκώς μπορεί να αναδύονται νέα στοιχεία που θα αλλάζουν ελαφρά την αντίληψή σας για το ποιος είστε.
Ωστόσο, για τους εφήβους το να βιώσουν τον εαυτό τους ως ανεξάρτητα άτομα και να νιώσουν άνετα με την ταυτότητά τους γίνεται τρομερά σημαντικό στο τέλος της εφηβείας. Μόνο όταν έχουν απελευθερωθεί επαρκώς από το περιβάλλον τους μπορούν να αποκτήσουν μια ανεξάρτητη «ταυτότητα», σύμφωνα με τον εξελικτικό ψυχολόγο Erik H. Erikson.
Το να είναι κάποιος έφηβος και να πρέπει να ταυτιστεί με διαφορετικά πρότυπα ενηλίκων (με εσένα ή τους σημαντικούς Άλλους) και ταυτόχρονα να παίρνει απόσταση από αυτούς πάνω στους οποίους πάντα στηριζόταν είναι μια δύσκολη κατάσταση. Οι έφηβοι δεν μπορούν να βρουν ποιοι είναι αν δεν βρίσκονται σε μια συναισθηματικά στενή σχέση με εσάς. Ταυτόχρονα, σήμερα τους ασκείται τεράστια κοινωνική πίεση. Τη συναντούν σε κάθε όψη της ζωής τους – στο σπίτι, στο σχολείο, στις ψυχαγωγικές δραστηριότητες και, φυσικά, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Υπάρχουν πολλές προσδοκίες στις οποίες πρέπει να ανταποκριθούν και πολλές επιλογές που μπορούν να προκαλέσουν άγχος και σύμπλεγμα κατωτερότητας, επειδή τίποτα δεν είναι αρκετά καλό ή τίποτα δεν είναι όπως των «άλλων». Για να είστε οι μεγαλύτεροι υποστηρικτές τους χρειάζεται υπομονή και κατανόηση.
Όλα τα σώματα είναι ωραία
Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης υπάρχει σήμερα η τάση να εστιάζουν στα τέλεια σώματα. Όλοι οι έφηβοι ζουν στη σκιά αυτής της κουλτούρας της τελειότητας σήμερα, ενώ πολλά από τα αστέρια τους κινδυνεύουν να σβήσουν. Κανείς δεν θα έπρεπε να ζει με την πεποίθηση ότι το σώμα με το οποίο γεννήθηκε είναι λάθος ή άσχημο. Τόσο τα κορίτσια όσο και τα αγόρια που έρχονται στο γραφείο μου μου λένε ότι έχουν ανασφάλεια για την εμφάνισή τους. Ξέρουν ότι το ύψος και οι μύες είναι σημαντικά για τα αγόρια, ενώ οι γοφοί, τα χείλη και το στήθος είναι σημαντικά για τα κορίτσια. Πασχίζουν όλοι να φτάσουν σε ένα συγκεκριμένο πρότυπο, πράγμα που προκαλεί αβεβαιότητα και χαμηλή αυτοεκτίμηση όταν δεν επιτυγχάνεται.
Oι νέοι μπορεί να γίνουν πολύ σκληροί, είτε από πρόθεση είτε όχι. Μερικές φορές βιάζονται να κρίνουν και μπορούν να σχολιάσουν καθώς ένας φίλος περνάει: «Χριστέ μου, είδες τη μύτη του;» ή «Κοίτα την, είναι σαν σανίδα» – χωρίς να σκέφτονται πόσο πόνο μπορούν να προκαλέσουν. Δυστυχώς, τέτοια σχόλια ενδέχεται να έχουν σοβαρές συνέπειες για τον ευάλωτο έφηβο που τα ακούει, κάτι που ίσως δεν ήταν στις αρχικές προθέσεις όσων τα λένε.
Την εποχή που οι έφηβοί σας είναι ακόμη ανοιχτοί στην καθοδήγησή σας και θέλετε να τους διδάξετε για τις διαφορές ανάμεσα στα σώματα, σας συνιστώ να επισκέπτεστε μαζί τους μέρη όπου υπάρχει μια ατμόσφαιρα ασφαλούς και υγιούς γύμνιας. Στις πισίνες στη Δανία όλοι κάνουν ντους γυμνοί (χωρισμένοι κατά φύλο φυσικά) πριν μπουν στο νερό. Στις σάουνες, οι οποίες είναι πολύ δημοφιλείς, κάθονται όλοι μαζί γυμνοί – τόσο άντρες όσο και γυναίκες. Ωστόσο, κάποιοι επιλέγουν να κάθονται με μια μικρή πετσέτα πάνω από τα γεννητικά τους όργανα, ενώ άλλοι όχι. Η κολύμβηση στη θάλασσα χωρίς μαγιό τον χειμώνα (και όλο τον χρόνο) ήταν εξαιρετικά δημοφιλής στη διάρκεια της πανδημίας τόσο για τους εφήβους όσο και για τους ενηλίκους. Οπότε, αν επισκεφθείτε τη Δανία, θα διαπιστώσετε ότι είμαστε αρκετά εξοικειωμένοι ο ένας με τον άλλο στο σημείο αυτό. Οι Δανοί έφηβοι επηρεάζονται από την κουλτούρα της τελειότητας όσο και οι έφηβοι αλλού, αλλά αν θέλουν μπορούν να δουν όλων των ειδών τα διαφορετικά σώματα. Αν θέλουν μπορούν να βιώσουν τις διαφορές που είναι πολύ σημαντικές για να πετύχουν μια φυσική στάση αποδοχής με το σώμα τους. Στο κάτω κάτω, κανείς δεν είναι πραγματικά ούτε η Μπάρμπι ούτε ο Κεν.
Η επαφή με γυμνούς ανθρώπους όλων των ηλικιών μπορεί να είναι απίστευτα απελευθερωτική όταν γίνεται με φυσικό τρόπο στο κατάλληλο πλαίσιο. Ελπίζω ότι το γυμνό από μόνο του μπορεί να διακριθεί από οτιδήποτε διεγερτικό ή «πονηρό». Εφόσον μια νόρμα ή μια κουλτούρα καθορίζει το πλαίσιο, και συνεπώς κανονικοποιεί τον σκοπό, τα παιδιά και οι έφηβοι δεν θα έπρεπε να κρατιούνται μακριά από αυτό. Αυτή η μεταβατική περίοδος της ζωής των εφήβων σας πρέπει να τους οδηγήσει να αποδεχτούν ποιοι είναι – όχι να μοιάζουν με τα είδωλά τους ή με τις φιλτραρισμένες εικόνες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά να αγαπούν τον εαυτό τους πλήρως και πραγματικά.
Σπυράκια
Τα σπυράκια, το τρίχωμα στο εφήβαιο και η μυρωδιά του ιδρώτα είναι μέρος της καθημερινής ζωής για όλους τους εφήβους. Σχεδόν όλοι οι έφηβοι έχουν ακμή. Η ακμή δεν είναι σοβαρό πρόβλημα υγείας, παρότι η οξεία ακμή μπορεί να προκαλέσει μόνιμα σημάδια και έντονη ανασφάλεια. Κανείς δεν μπορεί να καταλάβει πώς επηρεάζει η ακμή την αυτοεκτίμηση αν δεν την έχει βιώσει. Ακόμα και ήπια ξεσπάσματα μπορεί να σας κάνουν να νιώσετε ανασφαλείς και απωθητικοί. Η έλλειψη αυτοπεποίθησης μπορεί να σας δυσκολεύει να αντιμετωπίσετε τους άλλους, να συμμετέχετε στην κοινωνική ζωή και να αλληλεπιδράσετε με το άλλο φύλο.
Σε μια κοινωνία που χαρακτηρίζεται από την τελειότητα, καταλαβαίνω πόσο δύσκολο είναι να πιστέψει κανείς κάτι διαφορετικό. Το πρόσωπο είναι το πρώτο πράγμα που κοιτάζεις και από αυτό σχηματίζεις την πρώτη εντύπωση για το άτομο που συναντάς, οπότε μην μπείτε στον πειρασμό να προσποιηθείτε ότι το αγνοείτε για χάρη του εφήβου σας. Προκειμένου να στηρίξετε το παιδί σας στον πόνο του και να προσφέρετε λίγη ελπίδα, θα πρότεινα να πείτε ότι είναι όμορφος ή όμορφη και ότι η ακμή δεν είναι και τόσο φοβερή.
Στην εποχή μας δίνεται υπερβολικά πολλή προσοχή στην εμφάνιση, οπότε βοηθάει να εστιάσετε σε κάτι άλλο. Σαν γονιός μπορείτε να βοηθήσετε με αυτό. Πρώτα απ’ όλα, δείξτε με τις πράξεις σας ότι υπάρχουν πιο σημαντικά πράγματα από την εμφάνιση. Δείξτε τον αληθινό εαυτό σας μπροστά στους εφήβους σας. Μη φοράτε πάντα μέικ απ και να θυμάστε να μιλάτε θετικά για τον εαυτό σας. Αν έχετε ταλαιπωρηθεί κι εσείς από ακμή, μπορείτε να εξηγήσετε πώς είχε επιδράσει η ακμή στην αυτοεκτίμησή σας. Μπορείτε να πείτε ότι σας είχε κάνει να νιώθετε άσχημα, γιατί αυτό θα κάνει τους εφήβους να συνδεθούν μαζί σας. Μπορείτε επίσης να διηγηθείτε αστείες ιστορίες που σας έκαναν να νιώσετε αμήχανα και ίσως τώρα γελάτε όταν τις θυμάστε, αλλά ταυτόχρονα περιγράψτε πώς τα βγάλατε πέρα στην περίοδο αυτή της ζωής σας. Να θυμάστε ότι το παιδί σας σας θεωρεί δυνατούς και ικανούς. Είστε η απόδειξη ότι μπορείτε να το ξεπεράσετε μαζί και να έχετε μια υπέροχη ζωή.
Πάντα προσπαθούσα να διδάξω στα κορίτσια μου ότι η ομορφιά πηγάζει από μέσα μας. Αν δεν είσαι ωραίος μέσα σου, δεν θα είσαι ποτέ πραγματικά ωραίος. Η ακτινοβολία σημαίνει τα πάντα και, παρόλο που τα σπυράκια είναι δυσάρεστα και προκαλούν μεγάλη ανασφάλεια, είναι πολύ σημαντικό να εστιάζουμε σε αυτό που ενισχύει την αυτοεκτίμηση.
Περίοδος
Ονομάζετε την περίοδό σας «η κατάρα», «οι μέρες μου», «τα ρούχα μου» ή «κόκκινος κωδικός»; Αν ναι, δεν είστε οι μόνες. Υπάρχουν πολλά ονόματα για κάτι τόσο συνηθισμένο. Αλλά ας υποθέσουμε ότι μπορείτε να αντικαταστήσετε τις φράσεις αυτές με κάτι πιο θετικό. Στην περίπτωση αυτή, η έφηβή σας θα συνηθίσει μεγαλώνοντας να θεωρεί την έμμηνο ρύση μια φυσιολογική και φυσική λειτουργία που θα την ακολουθεί για πολλά χρόνια.
Ακούω ωστόσο μερικές φορές μειωτικούς χαρακτηρισμούς γι’ αυτό το υπέροχο δώρο, ακούω να αναφέρεται ως κάτι «αηδιαστικό», «βρόμικο», «ακάθαρτο» ή κάτι από το οποίο θα έπρεπε κανείς να παίρνει απόσταση. Δυσκολεύομαι να καταλάβω από πού πηγάζει ένα τέτοιο στίγμα. Και σαν να μην έφτανε αυτό, μιλάνε συχνά συγκαταβατικά για την περίοδο προκειμένου να εξηγήσουν γιατί μια γυναίκα έχει προεμμηνορυσιακό σύνδρομο ή φέρεται με έναν ευαίσθητο, έντονο ή επιθετικό τρόπο. Δεν καταλαβαίνω πως είναι δυνατόν να προκαλεί τόση αρνητικότητα μια τόσο όμορφη, φυσιολογική αναφορά που χαρίζει τη ζωή.
Οι αρχαίοι πολιτισμοί θεωρούσαν την έμμηνο ρύση σαν μια εποχή αυξημένης συνειδητότητας, ευαισθησίας και σοφίας για τις γυναίκες, που απαιτούσε από εκείνες να χαλαρώσουν τον ρυθμό τους. Ένας θαυμάσιος τρόπος για να τιμήσετε την εμμηναρχή είναι να οργανώσετε μια μικρή τελετουργία, όπως να δώσετε στην κόρη σας ένα χειρόγραφο γράμμα, να της χαρίσετε ένα μικρό κόσμημα ή να κάνετε μια μικρή γιορτή. Αν της εξηγήσετε ότι καλό είναι να ρίχνει τους ρυθμούς της και να συντονίζεται με τον εσωτερικό της κόσμο όταν αρχίσει να έχει τακτικά περίοδο, θα τη βοηθήσετε να νιώθει πιο άνετα αυτή τη φάση του μήνα.
Αλλαγές στη φωνή
Ακριβώς όπως η περίοδος των κοριτσιών μπορεί να θεωρείται ταμπού και ντροπή σε πολλά μέρη, υπάρχουν επίσης φάσεις στη ζωή ενός αγοριού που προκαλούν μειωτικά σχόλια, αν και σε μικρότερο βαθμό. Όταν τα αγόρια φτάσουν στην εφηβεία, ο λάρυγγας αρχίζει να μεγαλώνει και γίνεται ορατός στο μπροστινό μέρος του λαιμού. Αυτό ονομάζεται μήλο του Αδάμ. Καθώς ο λάρυγγας μεγαλώνει, η φωνή αλλάζει και βαθαίνει, πράγμα που μπορεί να συμβεί λίγο-πολύ μέσα σε μία νύχτα. Τα αγόρια στην εφηβεία διαπιστώνουν ότι η φωνή τους συχνά «σπάει» όταν μιλούν.
Πρόκειται για μια ευαίσθητη περίοδο κι εμείς ως γονείς έχουμε μεγάλη ευθύνη να εξηγήσουμε στους γιους μας τι τους συμβαίνει και γιατί. Η κατάσταση της αβεβαιότητας δημιουργεί πολλές εσφαλμένες αντιλήψεις και ενισχύει τη χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί ότι η κοινωνία αγνοεί τα αγόρια στον τομέα αυτόν απλώς και μόνο επειδή είναι αγόρια. Εν μέρει, νομίζω ότι αυτό συμβαίνει επειδή οι συζητήσεις για πιο προσωπικά θέματα είναι συχνά δύσκολες για πολλούς ενηλίκους. Ακόμα και ο καλύτερα προετοιμασμένος γονιός νιώθει λίγο άβολα και αμήχανα. Νομίζω επίσης ότι έχει να κάνει με το γεγονός ότι πολλοί γονείς απλώς δεν αισθάνονται ότι υπάρχει η ανάγκη για τέτοιες συζητήσεις. Τα αγόρια κρύβουν περισσότερο τα συναισθήματά τους, απομονώνονται στο δωμάτιό τους με τα βιντεοπαιχνίδια τους ή είναι έξω από το σπίτι και κάνουν κάποια αθλητική δραστηριότητα. Σε γενικές γραμμές, μιλάνε με λιγότερες λέξεις από τα κορίτσια. Οπότε είναι εύκολο να υποθέσει κανείς ότι δεν έχουν την ίδια ανάγκη για διάλογο με τα κορίτσια, που δείχνουν αμέσως και φανερά την ανάγκη τους. Πιστεύω ότι αυτό είναι μια παρεξήγηση. Όταν αντλούν τις περισσότερες από τις σεξουαλικές γνώσεις τους από πορνό στο διαδίκτυο ή από φίλους που το πιθανότερο είναι ότι υπερβάλλουν, μπορεί να καταλήξουν να έχουν εσφαλμένη αντίληψη για τον εαυτό τους, για τα όρια και τις προσδοκίες τους.
Στην ουσία, θα προτιμούσα να διαγράψω οτιδήποτε συνδέεται με στίγμα λόγω φύλου και να εστιάσω στη δημιουργία ενός ασφαλούς χώρου όπου όλοι οι έφηβοι θα έρθουν σε εμάς με τις ανασφάλειές τους χωρίς να ντρέπονται ή να αισθάνονται ηλίθιοι, είτε πρόκειται για ονείρωξη είτε για αίμα στο σεντόνι.
Συμπερίληψη
Σήμερα δεν έχει σημασία αν ορίζετε τον εαυτό σας ως αγόρι ή ως κορίτσι. Δεν είναι όλοι ομοφυλόφιλοι ή ετεροφυλόφιλοι. Οπότε, πώς θα αποφύγετε ως γονείς να βάλετε στους εφήβους σας την ταμπέλα ενός «τυπικού κοριτσιού» ή «τυπικού αγοριού»; Αντί γι’ αυτό, πώς θα τους υποστηρίξετε να είναι ο εαυτός τους; Τις προάλλες παρατήρησα δύο παιδιά που συναντήθηκαν για πρώτη φορά. Το ένα ρώτησε το άλλο: «Είσαι αγόρι;» Το άλλο απάντησε «Όχι». «Τότε είσαι κορίτσι;» «Όχι, είμαι απλώς άνθρωπος». Εκείνο που ρώτησε το αποδέχτηκε και άρχισαν να παίζουν. Αυτό το βρήκα συγκλονιστικό. Έχω δει γονείς που ντρέπονταν επειδή το αγόρι τους ήθελε να φοράει ροζ φορέματα σαν παιδί και φοβούνταν τι θα σήμαινε αυτό για το μέλλον του. Το καταλαβαίνω αυτό. Ως γονείς, θέλετε το παιδί σας να βιώσει τις λιγότερες δυσκολίες και, αν κάποιος δεν ταιριάζει στις συνηθισμένες νόρμες, υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος ο δρόμος του να είναι γεμάτος λακκούβες.
Ας πούμε ότι θέλετε να μιλήσετε στον έφηβό σας για το φύλο και τη σεξουαλικότητα. Στην περίπτωση αυτή, προτείνω να λειτουργήσετε ως πρότυπο ποικιλομορφίας ή να ψάξετε πληροφορίες στο διαδίκτυο. Δεν είναι λάθος να σου αρέσουν τα ροζ φορέματα όταν είσαι κορίτσι και να παίζεις με φιγούρες υπερηρώων όταν είσαι αγόρι. Αλλά είναι εντάξει να αμφισβητούμε αυτά τα στερεότυπα του φύλου σχετικά με το αν τα αγόρια μπορούν να φορούν ροζ και τα κορίτσια να παίζουν με φιγούρες υπερηρώων. Όσο λιγότερες προκαταλήψεις έχετε, τόσο περισσότερο κάνετε το παιδί σας –και αργότερα τον έφηβό σας– να αποδέχεται τους άλλους και να νιώθει αποδεκτό και το ίδιο.
Το θέτω πολύ στερεοτυπικά, αλλά η αλήθεια είναι ότι συχνά δυσκολεύεστε να αποδεχτείτε πλήρως τα παιδιά και τους εφήβους σας επειδή έχετε προκαταλήψεις σχετικά με το πώς θα έπρεπε να χωράνε στα προαποφασισμένα κουτάκια του «φυσιολογικού». Αυτό είναι αρκετά συνηθισμένο, καθώς αυτό για το οποίο δεν ξέρουμε πολλά πράγματα μας φαίνεται τρομακτικό. Ποιος θέλει ο έφηβός του να ξεχωρίζει; Όχι πολλοί. Αυτό που αισθάνεται ο έφηβός σας δεν μπορεί να καταπιεστεί. Οπότε, αντί να αναγκαστεί να κρύψει κάποιες πλευρές του εαυτού του, μπορείτε να τον συναντήσετε εκεί όπου βρίσκεται, με γεμάτη κατανόηση περιέργεια, και να γίνετε μέρος της αλλαγής του «φυσιολογικού».
Πώς μιλάτε για άλλους ανθρώπους μπροστά στους εφήβους σας; Σέβεστε την επιθυμία τους αν θέλουν να αποκαλούνται κάτι συγκεκριμένο; Βάζετε ταμπέλες στα τυπικά χαρακτηριστικά των κοριτσιών και των αγοριών αντίστοιχα; Χρησιμοποιείτε λέξεις όπως «κορίτσι» ή «αγόρι»; Πώς αντιδράτε όταν περπατάτε στον δρόμο με το παιδί σας και συναντάτε ένα διεμφυλικό άτομο; Χαμογελάτε; Ή ίσως κάνετε ένα μισοαστείο σχόλιο; Δεν είμαι σίγουρη ότι μπορούμε πάντα να αντιδράσουμε τέλεια και να αποφύγουμε να περάσουμε τα όρια των άλλων. Παρ’ όλα αυτά, μπορούμε να κάνουμε μια προσπάθεια να προσέξουμε αν αυτό που λέμε χρωματίζεται από τις αξίες μας και τις νόρμες μας ή αν δείχνουμε μια ανοιχτή στάση που τους συμπεριλαμβάνει όλους.
Σεξουαλικότητα
Ο πόθος και η επιθυμία να εξερευνήσουν τον κόσμο του σεξ δεν εξαφανίζονται για τους εφήβους σας επειδή δεν θέλετε να μιλήσετε γι’ αυτό.
Επομένως, τα θεμέλια της γνώσης και της πληροφορίας που μπαίνουν στο σπίτι τούς εξοπλίζουν για να κατανοήσουν καλύτερα τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους, τις επιθυμίες και τα όριά τους – όχι απαραίτητα με συζητήσεις στις οποίες θα μιλάτε για μέλισσες και λουλούδια. Όπως τονίζω πάντα, μεγάλο μέρος από τα θεμέλια αυτά μπαίνουν στα χρόνια της παιδικής ηλικίας – από το πόσο θετικά μιλάτε για το σώμα σας, το πόσο τα έχετε διδάξει να σέβονται το «όχι», το πώς ανταποκρίνεστε σε ερωτήσεις όταν ανακύπτουν πριν ο έφηβος τις βρει ντροπιαστικές.
Από τη στιγμή που ο έφηβός σας έχει αρχίσει να έχει σεξουαλικές φαντασιώσεις, συνήθως γίνεται πιο παράξενο να μιλήσει για τα θέματα αυτά μαζί σας. Μπορείτε να εξηγήσετε στους εφήβους σας ότι μπορούν πάντα να έρθουν σε εσάς αν έχουν ερωτήσεις, φροντίστε να είστε διαθέσιμοι και να μιλάτε θετικά για άλλους. Την ίδια στιγμή, μπορείτε, για παράδειγμα, να παρακολουθείτε ριάλιτι μαζί τους προκειμένου να σχολιάσετε αυτό στο οποίο εκτίθενται. Πάντα έλεγα στις κόρες μου ότι αυτό που βλέπουν στην τηλεόραση δεν είναι το συνηθισμένο, αλλά μπορεί να είναι λίγο ή πολύ υπερβολικό. Αν πω κάτι τώρα, οι κόρες μου μου απαντούν αμέσως: «Ναι, ναι, μαμά, ξέρουμε ότι αυτό δεν είναι αναγκαστικά το πιο συνηθισμένο».
Προσωπικά, ανησυχώ λίγο όταν ακούω νέους ανθρώπους σε εκπομπές ριάλιτι να υπερβάλλουν για το σεξ με τρόπο που το κάνουν να ακούγεται σαν κάτι μηχανιστικό που υπάρχει μόνο για να ικανοποιηθεί γρήγορα μια ανάγκη. Και όταν ταυτόχρονα αναφέρονται στο πρωκτικό σεξ ή σε χίλιες σεξουαλικές στάσεις σαν κάποια νέα ποικιλία, φοβάμαι ότι πολλοί νέοι που ακολουθούν και θαυμάζουν τα αστέρια αυτά των ριάλιτι θα νομίζουν ότι αυτό είναι ο κανόνας και, επομένως, αυτό που είναι αναμενόμενο να κάνουν. Δεν είναι παράξενο που πολλοί φοβούνται τη φάση αυτή, καθώς το άγχος της επίδοσης θα πρέπει να είναι πολύ υψηλό αν θεωρηθεί ότι όλα όσα βλέπουν είναι τα φυσιολογικά. Ίσως είμαι λίγο της παλιάς σχολής – αν αυτό που κάνουν οι έφηβοι τους φαίνεται εντάξει, τότε δεν έχω πρόβλημα με αυτό. Αλλά υπάρχει μια έλλειψη ορίων και μια ασυδοσία σε όλο αυτό που με τρομάζει.
Διαβάστε κι άλλες ενδιαφέρουσες απόψεις για τον τρόπο με τον οποίο οι γονείς στη Δανία μεγαλώνουν ισορροπημένους, υγιείς κι ευτυχισμένους εφήβους.
Ανακαλύψτε επίσης:
Γιατί οι Δανοί μεγαλώνουν τα πιο ευτυχισμένα παιδιά στον κόσμο
Πώς οι Δανοί εκπαιδεύουν τα πιο ευτυχισμένα παιδιά στο σχολείο και στην οικογένεια
