Γράφει η ψυχολόγος και συγγραφέας Ηλιάνα Χριστοπούλου – Κουτάντζη
Ο ερχομός του πρώτου παιδιού σε μια οικογένεια συχνά γεμίζει με ανυπομονησία και άγχος τους μέλλοντες γονείς, οι οποίοι σπεύδουν να προετοιμάσουν ό,τι χρειάζεται για το νεογέννητο. Ωστόσο, το καλωσόρισμα ενός ακόμα μέλους δεν το αντιμετωπίζουν με την ίδια ανησυχία, καθώς τώρα πια είναι «έμπειροι». Και πράγματι έχουν δίκιο. Έχουν εμπειρία στα ταΐσματα, στις ρουτίνες, στα ξενύχτια, στις ευθύνες… Πλέον όμως δεν είναι μόνοι τους. Υπάρχει ακόμα ένα πρόσωπο που πρόκειται να υποδεχτεί το νέο μέλος και το πρόσωπο αυτό δεν είναι ούτε έμπειρο, ούτε έτοιμο, ούτε –ακόμα κι αν δεν το παραδέχεται– πρόθυμο για τις κοσμογονικές αλλαγές που θα συμβούν στη ζωή του.
Ας πάρουμε, λοιπόν, τα πράγματα από την αρχή, έχοντας πάντα στο μυαλό μας ότι στην παιδική ψυχολογία δεν υπάρχουν μαγικές συνταγές παρά μόνο δοκιμασμένες τεχνικές που έχουν πολλές πιθανότητες να φέρουν θετικά αποτελέσματα αν εφαρμοστούν με συνέπεια.
Η ανακοίνωση της εγκυμοσύνης από τους γονείς καλό είναι να καθυστερήσει αρκετά και σίγουρα αφού έχει περάσει το πρώτο τρίμηνο. Με τον τρόπο αυτό περιορίζουμε το διάστημα της αναμονής («Ακόμα να έρθει το αδερφάκι μου;»), αποσυνδέουμε τα πρώτα δυσάρεστα συμπτώματα από το μωρό («Αυτό φταίει που η μαμά κοιμάται όλη μέρα;») ενώ μειώνουμε τις πιθανότητες απογοήτευσης εάν κάτι δεν εξελιχθεί όπως το περιμένουμε.
Καλό είναι το παιδί να πληροφορηθεί το γεγονός όταν θα βρίσκεται μόνο με τους γονείς του, χωρίς την παρουσία άλλων προσώπων που πιθανόν θα το μπερδέψουν με τα δικά τους συναισθήματα. Δεν έχουν τόσο σημασία τα λόγια που θα χρησιμοποιήσει το ζευγάρι όσο η ασφάλεια που θα δημιουργήσει στο ότι κάθε συναίσθημα του παιδιού τους είναι καλοδεχούμενο.
Είναι πολύ σημαντικό το παιδί να μη νιώσει ότι στερείται τη μητέρα του εξαιτίας του νέου μωρού. Φυσικά και η εγκυμοσύνη οδηγεί σε τεράστια σωματική καταπόνηση και η ύπαρξη ήδη ενός ή περισσότερων παιδιών στο σπίτι δυσκολεύει περισσότερο την κατάσταση, αλλά η φράση «η μαμά δεν μπορεί γιατί έχει το μωρό» υποσκάπτει κάθε πιθανότητα να δει το παιδί με καλό μάτι το νέο μέλος. Αντίθετα, αν αναφέρουμε ότι η μαμά είναι κουρασμένη, πονάει η μέση της ή απλώς δεν νιώθει πολύ καλά, είναι απόλυτη αλήθεια μεν, δεν εμπλέκει άμεσα το μωρό στις δυσκολίες αυτές δε.
Είναι πολύ συνηθισμένο το περιβάλλον να μιλάει στο παιδί για τον ερχομό του αδερφού ή της αδερφής του περιγράφοντας πόσο ωραία πράγματα θα κάνουν μαζί. Φυσικά και τα αδέρφια θα παίξουν παρέα και το μεγάλο παιδί θα μάθει στο μικρότερο ένα σωρό ενδιαφέροντα και σκανταλιάρικα πράγματα, αλλά όλα αυτά θα γίνουν «όταν το μωρό μεγαλώσει». Αυτή η φράση πρέπει να επαναλαμβάνεται αρκετά συχνά ώστε να μην αναπτυχθούν προσδοκίες στο παιδί που ο ερχομός ενός ανήμπορου βρέφους στο σπίτι θα ματαιώσουν πλήρως.
Όταν πλέον το νέο μέλος έρθει στο σπίτι, χρειάζεται να γίνει αντιληπτό απ’ το ζευγάρι ότι απ’ τη μία το μωρό έχει πολυάριθμες βιολογικές ανάγκες που πρέπει να ικανοποιηθούν στο ακέραιο, απ’ την άλλη το μεγαλύτερο παιδί βρίθει συναισθηματικών αναγκών που φωνάζουν. (Εννοείται ότι και το μωρό έχει συναισθηματικές ανάγκες και το παιδί βιολογικές, αλλά στην παρούσα στιγμή είναι σημαντικό να έχουμε ξεκάθαρο στο μυαλό μας πού πρέπει να εστιάσουμε στο καθένα.) Όπως δεν θα στερούσαν το γάλα από ένα πεινασμένο μωρό, έτσι πρέπει να φροντίζουν καθημερινά να νιώθει και το μεγαλύτερο παιδί τους χορτασμένο από αγάπη.
Τέλος, ειδική αναφορά πρέπει να γίνει σε πιθανά περιστατικά ζήλιας από το μεγαλύτερο στο μικρότερο παιδί. Είναι απαραίτητο να παρακολουθούμε τα αδέρφια διακριτικά από απόσταση ώστε να δούμε τι ακριβώς συμβαίνει, να είμαστε πάντοτε προετοιμασμένοι για το φυσιολογικό αυτό συναίσθημα και τις μορφές έκφρασής του, να παινεύουμε τις θετικές συμπεριφορές όταν αυτές εκδηλώνονται (χάδια, βοήθεια στην αλλαγή της πάνας ή στο μπανάκι) και να προτείνουμε εναλλακτικές όταν βλέπουμε ότι το μεγάλο παιδί δυσκολεύεται στην προσαρμογή («θέλεις να πάμε βόλτα και να κρατάμε μαζί το καρότσι;» αντί για «κάνε ησυχία γιατί κοιμάται το μωρό»). Εάν η κατάσταση σας προβληματίζει, μπορείτε πάντα να απευθυνθείτε για συμβουλευτική σε ειδικό.
Ένα βασικό στοιχείο που αποτελεί πρόκληση για το μεγάλο παιδί είναι η μονιμότητα της νέας κατάστασης. Το μωρό ήρθε για να μείνει, οι αλλαγές είναι οριστικές και πλέον ό,τι κάποτε ήταν δικό του τώρα το μοιράζεται. Ας σκεφτούμε πώς θα βιώναμε εμείς μια τέτοια κατάσταση, ας δείξουμε υπομονή, απεριόριστη αγάπη και εμπιστοσύνη στο παιδί μας, και μην ξεχνάμε ότι μόλις του χαρίσαμε το πιο σημαντικό δώρο. Απλώς θα χρειαστεί λίγο χρόνο (ή πολλά χρόνια!) για να το καταλάβει.
Ανακαλύψτε μια τρυφερή ιστορία μέσα από τα μάτια ενός παιδιού και τον τρόπο που βλέπει τη μεγάλη αυτή αλλαγή που λέγεται «νέο μέλος στην οικογένεια»:
Η ηλ. διεύθυνσή σας δεν κοινοποιείται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *