Στις 2 Ιουλίου 1877 στην πόλη Κλαβ της Βιρτεμβέργης γεννιέται ο Χέρμαν Έσσε. Ξεκίνησε να εργάζεται ως βιβλιοπώλης, δημοσιεύοντας παράλληλα τα πρώτα του ποιήματα και πεζά και αρθρογραφώντας σε εφημερίδες.
Στην καρδιά του 20ού αιώνα, ένας Γερμανός συγγραφέας ξεχώρισε σαν μια φωνή που ψιθύριζε μυστικά. Σαν ένας περιπλανώμενος μοναχός, με την πένα αντί για ραβδί, έγραφε ιστορίες για την αναζήτηση της αλήθειας, της αυτογνωσίας και της πνευματικής αφύπνισης.
Ο Έσσε ένιωσε από νωρίς την αποστροφή του για τον παραλογισμό του πολέμου και την τυφλή βία, και σαν ένας σύγχρονος Σαμάνος, αφιέρωσε τον εαυτό του στην παρηγοριά των πληγωμένων, στέλνοντας χιλιάδες βιβλία στους αιχμαλώτους πολέμου, σαν να φύτευε σπόρους σε άνυδρο έδαφος.
Οι ιστορίες του Έσσε δεν ήταν απλές αφηγήσεις, αλλά ταξίδια αυτογνωσίας. Ένας οδηγός που μας καλεί να αμφισβητήσουμε τα όρια της πραγματικότητας, μας προκαλούσε να δούμε την αλήθεια πίσω από τις μαγικές εικόνες, να ανακαλύψουμε την πραγματική φύση της αφήγησης. Με μια κριτική ματιά προς τις συμβάσεις της κοινωνίας, έψαχνε τη μοναδικότητα του ατόμου, και την ελευθερία του πνεύματος.
Ο Έσσε ήταν κι ένας άνθρωπος αντιθέσεων, όπως και όλα τα μεγάλα μυαλά της ιστορίας. Έζησε μια ζωή που ήταν γεμάτη από την προσπάθεια να κατανοήσει τον κόσμο, να αμφισβητήσει τα δεδομένα, και να αναζητήσει την εσωτερική γαλήνη. Εμπνευσμένος από τις ανατολικές φιλοσοφίες και θρησκείες, αναζητούσε την προσωπική αλήθεια, πιστεύοντας πως η απάντηση βρίσκεται μέσα μας και όχι σε εξωτερικούς δασκάλους ή δόγματα.
Ήταν σαν ένα ποτάμι που κυλούσε ασταμάτητα, αναζητώντας την πηγή της ύπαρξης, με μια λαχτάρα να κατανοήσει το μυστήριο της ζωής.
O Έσσε, σαν ένας ποιητής της ψυχής, μας καλεί μέσα από τις λέξεις του να ξυπνήσουμε, να αναζητήσουμε, να αγαπήσουμε και να γίνουμε οι δημιουργοί του δικού μας πεπρωμένου.
Γιατί ο Esse; Γιατί σήμερα;
Ο Σιντάρτα 103 χρόνια μετά την κυκλοφορία του στις λίστες με τα best seller
Ποιος είναι ο Hermann Hesse;
Ο Χέρμαν Έσσε (1877-1962) ανήκει στους σημαντικότερους συγγραφείς του 20ού αιώνα. Τιμήθηκε το 1946 με το Νόμπελ Λογοτεχνίας και μέχρι σήμερα έχει μεταφραστεί σε πάνω από 70 γλώσσες και τα έργα του έχουν πουλήσει συνολικά 150 εκατομμύρια αντίτυπα. Δύσκολα θα μπορούσε κανείς να μιλήσει για τη λογοτεχνία του 20ού αιώνα, χωρίς να συμπεριλάβει τον συγγραφέα των πασίγνωστων έργων Σιντάρτα, Ντέμιαν, Ο Λύκος της Στέπας, Νάρκισσος και Χρυσόστομος και Το Παιχνίδι με τις χάντρες.
Τι είναι, όμως, αυτό που κάνει το έργο του Έσσε τόσο δημοφιλές; Και κυρίως τι το καθιστά επίκαιρο και σήμερα;
@echoesaround2 @Εκδόσεις Διόπτρα ❤️ σας αγαπώ για αυτές τις εκδόσεις ❤️ #dioptrabooks ##booktok #booktokgreece #bookgirlies #readingera #bookhaul #classics #bookclassics ♬ Original Sound - Unknown
Ο Έσσε έβαλε στο κέντρο του έργου του ένα θέμα διαχρονικό και πανανθρώπινο: την αναζήτηση ταυτότητας. Ο Έσσε υποστήριξε ότι ο δρόμος αυτός είναι πάντα ατομικός και μοναχικός, η «φώτιση», η αυτογνωσία, δεν μπορούν ποτέ να διδαχτούν, κάθε άνθρωπος οφείλει να τις αναζητήσει μόνος του. Η υπαρξιακή κρίση, η αίσθηση της αποξένωσης και του κενού που βιώνουν συχνά οι ήρωές του απηχούν εντυπωσιακά τις αγωνίες και τις κρίσεις του σύγχρονου ανθρώπου.
Επίσης, ο Έσσε αμφισβήτησε με το έργο του τις κοινωνικές συμβάσεις και τα υλικά αγαθά, προβάλλοντας την αξία της ατομικής ελευθερίας. Ο Σιντάρτα, για παράδειγμα, ο νεαρός γιος του βραχμάνου, που εγκαταλείπει κοινωνική θέση και πλούτη για ν’ αναζητήσει την αλήθεια του, και αγαπήθηκε τόσο και από την επαναστατημένη νεολαία του 1960, ή ο Κνουλπ, ο γοητευτικός αλήτης του που υπάρχει για να γεννά στους ανθρώπους «τη νοσταλγία της ελευθερίας», αποτελούν αγέραστα σύμβολα πνευματικής αφύπνισης.
Αναρτήσεις στα social media από αναγνώστες με βιβλία του Hermann Hesse.
Τέλος, ο Έσσε έχει μια βαθιά, λατρευτική σχεδόν, σχέση με τη φύση. Πάρα πολλοί ήρωές του, όπως ο Πέτερ Κάμεντσιντ, βρίσκουν σ’ αυτήν καταφύγιο, ενώ ο τρόπος που αποτύπωσε τη φύση τόσο στα εκατοντάδες ζωγραφικά του έργα όσο και στα μυθιστορήματά του είναι απόλυτα εναρμονισμένος με το σημερινό, επιτακτικό αίτημα για μια οικολογική συνείδηση και σεβασμό στον πλανήτη μας.
Η απονομή του Νόμπελ λογοτεχνίας το 1946
Καθώς ο βραβευθείς δεν μπόρεσε να παρευρεθεί στο συμπόσιο Νόμπελ στο Δημαρχείο της Στοκχόλμης, στις 10 Δεκεμβρίου 1946, η ομιλία διαβάστηκε από τον Henry Vallotton, Ελβετό υπουργό.
Λυπούμαστε βαθύτατα που η ασθένεια κρατά τον Hermann Hesse στην Ελβετία. Αλλά οι σκέψεις του είναι μαζί μας και η ευγνωμοσύνη του μιλάει μέσα από αυτό το μήνυμα που μου ζήτησε να σας διαβάσω:
«Στέλνοντας εγκάρδιους και σεβαστούς χαιρετισμούς στην εορταστική σας συγκέντρωση, θα ήθελα πάνω απ’ όλα να εκφράσω τη λύπη μου που δεν μπόρεσα να είμαι καλεσμένος σας αυτοπροσώπως, να σας χαιρετήσω και να σας ευχαριστήσω. Η υγεία μου ήταν πάντα εύθραυστη και έχω μείνει μόνιμα ανάπηρος από τα βάσανα των ετών από το 1933 που κατέστρεψαν το έργο της ζωής μου και με επιβάρυναν ξανά και ξανά με βαριά καθήκοντα. Αλλά το μυαλό μου δεν έχει ραγίσει και αισθάνομαι παρόμοια με εσάς και με την ιδέα που ενέπνευσε το Ίδρυμα Νόμπελ, η ιδέα ότι ο νους είναι διεθνής και υπερεθνικός, ότι δεν πρέπει να υπηρετεί τον πόλεμο και τον αφανισμό, αλλά την ειρήνη και τη συμφιλίωση.
Το ιδανικό μου, ωστόσο, δεν είναι η θόλωση των εθνικών χαρακτηριστικών, που θα οδηγούσε σε μια διανοητικά ομοιόμορφη ανθρωπότητα. Αντίθετα, είθε η ποικιλομορφία σε όλα τα σχήματα και τα χρώματα να ζήσει πολύ σε αυτή την αγαπημένη μας γη. Τι θαυμάσιο πράγμα είναι η ύπαρξη πολλών φυλών, πολλών λαών, πολλών γλωσσών και πολλών ποικιλιών στάσης και προοπτικής! Αν αισθάνομαι μίσος και ασυμβίβαστη εχθρότητα απέναντι σε πολέμους, κατακτήσεις και προσαρτήσεις, το κάνω για πολλούς λόγους, αλλά και επειδή τόσα πολλά οργανικά καλλιεργημένα, εξαιρετικά ατομικά, και πλούσια διαφοροποιημένα επιτεύγματα του ανθρώπινου πολιτισμού έχουν πέσει θύματα αυτών των σκοτεινών δυνάμεων. Μισώ τους μεγάλους απλοποιητές και αγαπώ την αίσθηση της ποιότητας, της απαράμιλλης δεξιοτεχνίας και της μοναδικότητας. Ως ευγνώμων προσκεκλημένος και συνάδελφός σας, απευθύνω τους χαιρετισμούς μου στη Σουηδία, τη χώρα σας, τη γλώσσα και τον πολιτισμό της, την πλούσια και περήφανη ιστορία της και την επιμονή της στη διατήρηση και τη διαμόρφωση της ατομικής της φύσης.
Δεν έχω πάει ποτέ στη Σουηδία, αλλά εδώ και δεκαετίες πολλά καλά και ευγενικά πράγματα μου έρχονται από τη χώρα σας από εκείνο το πρώτο δώρο που έλαβα από αυτήν: είναι τώρα σαράντα χρόνια πριν και ήταν ένα σουηδικό βιβλίο, ένα αντίγραφο της πρώτης έκδοσης του Christ Legends με προσωπική αφιέρωση από τη Selma Lagerlöf. Κατά τη διάρκεια των ετών υπήρξαν πολλές πολύτιμες ανταλλαγές με τη χώρα σας, μέχρι που τώρα με εκπλήξατε με το τελευταίο μεγάλο δώρο. Επιτρέψτε μου να σας εκφράσω τη βαθιά μου ευγνωμοσύνη».
Πριν από την ομιλία, ο Sigurd Curman, Πρόεδρος της Βασιλικής Ακαδημίας Επιστημών, έκανε τις ακόλουθες παρατηρήσεις:
«Ο Hermann Hesse συνέχισε τη μάχη του ενάντια σε αυτά τα μικρόβια της ψυχής στον τομέα της λογοτεχνίας. Προσπάθησε, στα στιλιστικά εξαίσια ποιήματα και τις ιστορίες του, να μας δείξει τον τρόπο να βγούμε από αυτό το βούρκο. Φωνάζει σε όλους μας το σύνθημα του νεαρού Joseph Knecht στο Das Glasperlenspiel: Transzendieren! Προχωρήστε, ανεβείτε ψηλότερα, κατακτήστε τον εαυτό σας! Γιατί το να είσαι άνθρωπος σημαίνει να υποφέρεις μια ανίατη δυαδικότητα, να έλκεσαι τόσο προς το καλό όσο και προς το κακό. Και μπορούμε να επιτύχουμε αρμονία και ειρήνη μόνο όταν έχουμε σκοτώσει τον εγωισμό μέσα μας.
Αυτό είναι το μήνυμα του Hesse προς τους ανθρώπους μιας ρημαγμένης εποχής, που αντηχεί με κραυγές αυτοδικαίωσης από Ανατολή και Δύση. Είναι κυρίως ως βαθύς φιλόσοφος και τολμηρός κριτικός της σύγχρονης περιόδου στις ιστορίες του που ο Hesse αξίζει το βραβείο Νόμπελ».
Τη γνώση μπορείς να τη διδάξεις. Τη σοφία, όμως, όχι. Τη σοφία μπορείς να τη βρεις, να τη ζήσεις, να στηριχτείς πάνω της, να κάνεις θαύματα μ’ αυτή. Μα να την πεις και να τη διδάξεις είναι αδύνατον
O σχεδιασμός των νέων εκδόσεων
Η επανέκδοση των βιβλίων του Έσσε, σε νέες μεταφράσεις από τους Μαρία Αγγελίδου-Άγγελος Αγγελίδης και μια συνολικά φροντισμένη έκδοση, με σύγχρονα minimal εξώφυλλα και συνοδευτικό υλικό, όπως σχεδιάσματα, ανέκδοτα αποσπάσματα και κατατοπιστικά κείμενα από τον Φόλκερ Μίχελς (τον Γερμανό μελετητή και επιμελητή της έκδοσης των Απάντων του), φιλοδοξεί να ανοίξει ξανά τη συζήτηση για τον συγγραφέα που το έργο του, καθώς όπως όλα τα κλασικά έργα, έχει ακόμη πολλά να μας πει για τα αιώνια ερωτήματα της ανθρώπινης ύπαρξης.
Η ηλ. διεύθυνσή σας δεν κοινοποιείται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *