Γιατί διαρκώς αναβάλλω; Τρεις σοβαροί λόγοι

Το παρακάτω απόσπασμα είναι από το βιβλίο του ψυχοθεραπευτή Άγγελου Λεβέντη, Η επτασφράγιστη βιβλιοθήκη.

[Όπου ΚΒ ο καθένας/η κάθε μια/ το καθένα από εμάς και όπου Βιβλιοθηκάριος ο θεραπευτής]

Ήθελα να μάθω να ζωγραφίζω για να κάνω εικονογράφηση στο βιβλίο μου», άρχισε το ΚΒ να αφηγείται στον Βιβλιοθηκάριο. «Ξεκίνησα με ενθουσιασμό τα μαθήματα με δάσκαλο. Όταν έπρεπε να κάνω την πρώτη εργασία στο σπίτι, στα 20΄ την παράτησα και δεν ξαναπήγα για μάθημα, ούτε άγγιξα τα εργαλεία που είχα παρακαλέσει τους γονικούς μου συγγραφείς να μου αγοράσουν και είχα δεσμευτεί ότι δεν θα τα βαρεθώ. Είχα τόση χαρά και πίστη ότι αυτό ήταν για εμένα, αλλά και πάλι δεν κατάφερα τίποτα. Βλέπω όλα τα άλλα βιβλία, βάζουν έναν στόχο και τον υλοποιούν. Μπορούν να πειθαρχούν. Εγώ όλο ξεκινάω και τα παρατάω. Δεν αξίζω τίποτα», είπε με αγανάκτηση το ΚΒ.

Ο Βιβλιοθηκάριος του εξήγησε: «Όταν υπάρχει τραύμα, δεν είναι τόσο απλή η διαδικασία. Δεν είναι εύκολη η διεργασία και η αλλαγή δεν γίνεται “έτσι απλά”. Κάθε βήμα, κάθε προχώρημα, θέλει ΠΑΡΑ πολύ από: ασφάλεια, χρόνο και εσωτερική σύνδεση για να δημιουργηθεί ο χώρος για το νέο. Μόνο όταν νιώσεις αρκετή ασφάλεια και εμπιστοσύνη με τον εαυτό σου και το περιβάλλον σου μπορείς να ξεκινήσεις να κάνεις κάποια σημαντικά βήματα».

Η ταμπέλα του «αναβλητικού» ξαναβγήκε στην επιφάνεια σε μια επόμενη συνάντηση. «Ναι, αλλά γιατί είμαι αναβλητικό;» ρώτησε το ΚΒ.

«Πώς το εννοείς;»

«Αναβάλλω συνεχώς τα πράγματα που ξέρω ότι πρέπει να κάνω».

«Δεν υπάρχει αναβλητικότητα!» απάντησε σοβαρά ο Βιβλιοθηκάριος. «Δεν υπάρχει αναβλητικότητα;» απόρησε το ΚΒ, τόσο με τη δήλωση του Βιβλιοθηκάριου όσο και με το ύφος που το έλεγε, και έδωσε μεγαλύτερη προσοχή σε αυτά που ακολούθησαν.

«Δεν πιστεύω ότι κάποιο βιβλίο είναι “αναβλητικό” σαν ιδιότητα χαρακτήρα», εξήγησε ο Βιβλιοθηκάριος.

 »Υπάρχει:

»Αναβάλλω κάτι:

α) για να αφοσιωθώ σε κάτι άλλο που είναι σημαντικό,

β) για να δώσω χρόνο στον εαυτό μου ώστε να προετοιμαστώ κατάλληλα ή/και

γ) για να με προστατεύσω/μουδιάσω ό,τι με βαραίνει σε σχέση με αυτό.

»Το να βάζεις την ταμπέλα “Είμαι αναβλητικό!” δεν ωφελεί γιατί δεν ταυτοποιεί, δεν καθρεφτίζει την αληθινή εσωτερική διεργασία που λαμβάνει χώρα».

«Η εμπειρία και η πρακτική μου καταδεικνύουν ότι υπάρχουν τρεις σοβαροί λόγοι που αναβάλλουμε!» συνέχισε ο Βιβλιοθηκάριος.

«Σε προσκαλώ να διερευνήσεις:

1. Αν έχεις διευκρινίσει ακριβώς ποια είναι τα ΘΕΛΩ σου και αν έχεις ξεκαθαρίσει ΓΙΑΤΙ τα θέλεις αυτά που θέλεις.
2. Αν έχεις σε επαρκή βαθμό τους ΠΟΡΟΥΣ γι’ αυτά που θέλεις.
3. Αν συνδέεται κάποιος ΠΟΝΟΣ (ΤΡΑΥΜΑ ή/και ΕΞΟΥΘΕΝΩΣΗ).

»Το τρίτο είναι το πιο σύνθετο και παραλείπεται στο 99,9% των περιπτώσεων.

»Συχνά θα ακούσεις:

“Αρκεί να το θέλεις, και να το θέλεις πολύ, και να κάνεις ό,τι περνάει απ’ το χέρι σου για να το υλοποιήσεις. Κι αν δεν το υλοποιήσεις, σημαίνει ότι δεν το θέλεις πολύ”.

“Ένα ξεκάθαρο πλάνο χρειάζεσαι, και μ’ ένα βήμα τη φορά, και θα πετύχεις τους στόχους σου”.

«Ναι, αλλά αν πραγματικά έχεις αποφασίσει κάτι, δεν είναι πιο εύκολο να το κάνεις;»

«Λυπάμαι», είπε ο Βιβλιοθηκάριος, «αλλά δεν είναι μόνο θέμα απόφασης, ούτε κατανόησης ούτε απλώς θέμα θέλησης ή έντασης του πόνου! Είναι θέμα αντοχής του πόνου. Κάθε βιβλίο έχει πολύ διαφορετική ανοχή, διαφορετικές βάσεις και εφόδια, διαφορετική συναισθηματική χωρητικότητα.

»Αν ακόμη δεν ακολουθείς κάποιο από τα μεγάλα σου όνειρα, εξέτασε μήπως αυτό συμβαίνει επειδή φοβάσαι ασυνείδητα ότι κάτι στη διαδικασία θα πονέσει περισσότερο αν το κάνεις παρά αν δεν το κάνεις. Κοίταξε όχι μόνο μήπως οι διαθέσιμοι πόροι έχουν εξαντληθεί, αλλά και αν τα ντεπόζιτα γεμίζουν με το ζόρι, λόγω εξουθένωσης.

»Κάθε βιβλίο θα προτιμήσει αυτό που αισθάνεται ότι ενέχει τον λιγότερο φόβο και πόνο, υποκειμενικά! Όπου υπάρχει τραύμα, παύει να ισχύει η αντικειμενικότητα και χρειάζεται να εστιάσουμε στη μοναδική εμπειρία και ανάγκες του κάθε βιβλίου ξεχωριστά», εξήγησε ο Βιβλιοθηκάριος.

Αόρατος πόνος

«Εδώ είναι η βαθύτερη ουσία και δυσκολία που βλέπω να αντιμετωπίζουν πολλά βιβλία όταν δεν έχουν κατάλληλη καθοδήγηση», είπε ο Βιβλιοθηκάριος. «Ο αόρατος πόνος που δεν εκφράζεται ξεκάθαρα δεν μπορεί εύκολα να περιγραφεί και συχνά γίνεται πολύ τρομακτικός. Παραμένει ο τρομερός Άγνωστος Χ.

»Αν σε ρωτήσω: “Σε κρατάει πίσω κάποιος ΠΟΝΟΣ;” ενδεχομένως να τσεκάρεις μέσα σου και να μη δεις κάποιον εμφανή πόνο. Ο πόνος, συνήθως, εμφανίζεται μέσα από τις πράξεις ή το σώμα σου και φαίνεται σε αυτά που κάνεις. Γίνεται κομμάτι της καθημερινότητάς σου».

Το ΚΒ κούνησε καταφατικά το κεφάλι του.

«Η στροφή της προσοχής προς το βιβλίο σού προσφέρει τη διαύγεια. Σε βοηθά να συνειδητοποιήσεις τι δείχνουν οι συμπεριφορές και οι σωματικές εκδηλώσεις που μέχρι τώρα σου φαίνονταν ακατανόητες».

«Συγγνώμη», είπε πολύ ευγενικά το ΚΒ, «αυτό πρακτικά πώς γίνεται;»

«Παρατηρείς προσεκτικά τον εαυτό σου για αρκετό καιρό, ώστε να εντοπίσεις πώς αυτό εκδηλώνεται σε εσένα. Έχω στον νου μου κάποια παραδείγματα που μπορούν να σου δείξουν ποια σημάδια αξίζει να προσέξεις».

Παραδείγματα Μουδιάσματος

• Αν βρίσκεσαι μπροστά σε μια δραστηριότητα που στο παρελθόν δεν είχε πάει έτσι όπως ήθελες ή σε είχε φοβίσει πολύ, θα κοιτάξεις να την αποφύγεις με νύχια και με δόντια, ακόμα κι αν δεν ξέρεις ακριβώς τι έκβαση θα έχει αυτή τη φορά. Θα μουδιάσεις τον πόνο που προκαλεί η σκέψη της και μόνο και θα μείνεις, για παράδειγμα, επί ώρες μπροστά σε μια οθόνη, παρακολουθώντας κάτι άσχετο και μην έχοντας τη θέληση να κουνηθείς.
• Αν πρόκειται να κάνεις κάτι για το οποίο δεν έχεις προετοιμαστεί κατάλληλα και που σε αγχώνει πολύ, μουδιάζεις τον πόνο ακινητοποιώντας σε, βρίσκοντας κάποια δικαιολογία ή κάτι να σου αποσπάσει την προσοχή και να το αποφύγεις.
• Αν προσπαθήσεις να κάνεις κάτι για τους λάθος λόγους ή για χάρη κάποιου άλλου ατόμου, αν αυτό δεν προέρχεται από αυθεντική δική σου επιθυμία, μουδιάζεις τον πόνο μέσα από την αντίσταση που μπορεί να φέρεις στην υλοποίησή του, π.χ. σηκώνεις πυρετό ή παθαίνεις κάποιο μικροατύχημα.
• Αν το να ολοκληρώσεις κάτι και να πάει καλά σημαίνει αναγνώριση, νέες ευθύνες και προσδοκίες, αυτό μπορεί να είναι τρομακτικό αν δεν το έχεις βιώσει ποτέ. Οπότε μουδιάζεις τον πόνο που φέρνει η σκέψη αυτή, π.χ. σαμποτάροντας την επιτυχία, αναβάλλοντας αυτά που θα φέρουν το αποτέλεσμα.
• Αν επιδιώκεις αυτό που δημιουργείς να είναι τέλειο και φοβάσαι ότι θα κριθείς αν είναι κάτι λιγότερο από αψεγάδιαστο, τότε θα μουδιάσεις αυτόν τον φόβο, για παράδειγμα με το να μην κάνεις καν το πρώτο βήμα ή προχωρώντας σε ατέλειωτες βελτιώσεις και αναβαθμίσεις, χωρίς να παραδίδεις το ζητούμενο».

«Άρα πίσω από το μούδιασμα είναι ο πόνος;» ρώτησε το ΚΒ.

«Ναι, και μάλιστα είναι σημαντικό να κρατήσεις τι μπορεί να κάνει ο πόνος όταν δεν τον έχεις αναγνωρίσει και αγκαλιάσει:

• Ο πόνος μπορεί να σε οδηγήσει να μην προετοιμαστείς κατάλληλα γι’ αυτό που πρόκειται να πραγματοποιήσεις.
• Ο πόνος μπορεί να μη σε αφήνει να ξεχωρίσεις τα Θέλω σου και τα Γιατί σου.
• Ο πόνος μπορεί να σε κρατάει πίσω από το να αποκτήσεις τους επαρκείς πόρους που χρειάζεσαι.
• Ο πόνος μπορεί να σε αποτρέπει από το να λάβεις τη σημαντική απόφαση για την εξέλιξή σου.
• Ο πόνος, οποιοσδήποτε πόνος, παροντικός, παρελθοντικός ή μελλοντικός, σε ακινητοποιεί, σε μουδιάζει για να σε προστατεύσει. Και χρειάζεται ειδική φροντίδα και μεταχείριση για να παρέχεις στον εαυτό σου αυτόν τον βαθμό ασφάλειας, ώστε να κάνεις τελικά το πρώτο βήμα».