Ο Χριστός ξανασταυρώνεται, πληροφορίες για σχολεία

Με ιδιαίτερη χαρά και ενθουσιασμό καθώς και με βαθύ αίσθημα ευθύνης απέναντι στην πολιτιστική παρακαταθήκη που συνιστά το οικουμενικό έργο του σπουδαίου κρητικού λογοτέχνη Νίκου Καζαντζάκη, οι εκδόσεις Διόπτρα προκηρύσσουν τον 1ο Μαραθώνιο Ανάγνωσης «Ο Νίκος Καζαντζάκης στον 21ο αιώνα» για το ακαδημαϊκό έτος 2024-2025. Ο Μαραθώνιος Ανάγνωσης συνδέεται με δύο μαθητικούς διαγωνισμούς, τον ομώνυμο Διαγωνισμό Δημιουργικής Γραφής και τον Διαγωνισμό Κόμικ «Ο Νίκος Καζαντζάκης και η 9η Τέχνη».

  Θα βρείτε όλες τις πληροφορίες για τον Μαραθώνιο Ανάγνωσης εδώ.

Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΞΑΝΑΣΤΑΥΡΩΝΕΤΑΙ

Υπόθεση

Στη Λυκόβρυση, ένα ελληνικό χωριό της Ανατολής, υπάρχει το έθιμο να γίνεται η αναπαράσταση των Παθών κάθε επτά χρόνια. Ο παπα-Γρηγόρης με τους προεστούς επιλέγουν τα πρόσωπα που θα λάβουν μέρος: τον Χριστό θα υποδυθεί ο Μανολιός, ένας απλός βοσκός· τον Ιωάννη, ο Μιχελής, ο γιος του άρχοντα Πατριαρχέα· τον Ιούδα, ο Παναγιώταρος· τη Μαγδαληνή, η χήρα Κατερίνα.

Αργά το απόγευμα, καταφθάνουν πρόσφυγες από ένα άλλο χωριό, καταδιωγμένοι από τους Τούρκους. Ζητούν βοήθεια, αλλά ο παπα-Γρηγόρης τούς διώχνει, λέγοντας ότι φέρνουν μαζί τους επιδημία χολέρας. Οι πρόσφυγες, με επικεφαλής τον παπα-Φώτη, καταφεύγουν στο άγριο βουνό της Σαρακήνας. Τους βοηθούν μόνο ο Μανολιός, ο Μιχελής, η Κατερίνα, ο Γιαννακός και ο Κωνσταντής (οι δύο τελευταίοι επρόκειτο να υποδυθούν τους αποστόλους Πέτρο και Ιάκωβο).

Μετά την επιλογή του στον ρόλο του Χριστού, ο Μανολιός αλλάζει μέρα με τη μέρα. Χωρίζει την αρραβωνιαστικιά του και αποφασίζει να φτάσει σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη πνευματική, ψυχική και σωματική αγνότητα, με οδηγό τον παπα-Φώτη. Μάλιστα, στο πανηγύρι του προφήτη Ηλία υπερασπίζεται τους πρόσφυγες και μιλά για την αξία της αγάπης και του ελέους, προκαλώντας την αντίδραση των συγχωριανών του και την οργή του παπα-Γρηγόρη.

Στο μεταξύ πεθαίνει ο Πατριαρχέας και ο Μιχελής αποφασίζει να μοιράσει την περιουσία του στους πρόσφυγες. Όταν εκείνοι έρχονται στη Λυκόβρυση να παραλάβουν τα κτήματα, ο παπα-Γρηγόρης κηρύσσει τον Μιχελή ανισόρροπο και ξεσηκώνει τους ντόπιους. Μετά τον βίαιο θάνατο του αδελφού του στη σύγκρουση που ακολουθεί, ο παπα-Γρηγόρης υποδεικνύει στον αγά τον Μανολιό ως υπαίτιο όλων των συμφορών. Πετυχαίνει την καταδίκη του και την παράδοσή του στους εξαγριωμένους χωρικούς. Το φανατισμένο πλήθος συγκεντρώνεται στην εκκλησία, όπου ο παπα-Γρηγόρης αφορίζει τον Μανολιό και δίνει το σύνθημα στους πιστούς να τον εκτελέσουν μέσα στον ιερό χώρο.
Ελληνικό Πάσχα σε χωριό της Ανατολίας, λίγα χρόνια πριν τον ξεριζωμό.

Πληροφορίες για τη συγγραφή

Γράφεται το 1948 στην Αντίμπ.

Ιδιαίτερα στοιχεία

• Το βιβλίο αυτό βρίθει επιπέδων.
• Το πιο σημαντικό από αυτά τα επίπεδα είναι το μεταναστευτικό. Ένα πολύπλοκο επίκαιρο θέμα που ο ιδιοφυής αυτός συγγραφέας χειρίζεται με έναν απίθανο τρόπο.

Θεατρικές παραστάσεις – Διασκευές

• Παράσταση στο Όσλο, κρατική σκηνή Norske Theatret, διασκευή Rangvald Skrede, μουσική Sparre Olsen, 1954.
• Παράσταση στο Ελσίνκι, διασκευή Rangvald Skrede, μουσική Ingve Ingman, 1954.
• Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο Μάνου Κατράκη, διασκευή Νότης Περγιάλης – Γεράσιμος Σταύρου, σκηνοθεσία Τάκης Μουζενίδης, μουσική Φοίβος Ανωγειανάκης, σκηνικά Σπύρος Βασιλείου, 1956. Ο θίασος γιόρτασε τις 100 παραστάσεις του έργου παρουσία της Ελένης Καζαντζάκη και του Ι. Θ. Κακριδή.
• The Greek Passion [Ελληνικό πάθος], διασκευή Michael Antonakes – με τίτλο He who must die [Αυτός που πρέπει να πεθάνει], πειραματική παράσταση στο Herbert Berghof Studio, Νέα Υόρκη, 1957.
• He who must die [Αυτός που πρέπει να πεθάνει], διασκευή Michael Antonakes, σκην. Νίκος Ψαχαρόπουλος, παράσταση από τον θίασο του Πανεπιστημίου του Γέιλ, 1960. Στην παράσταση που έγινε στο Γέιλ το 1972 παραβρέθηκε η Ελένη Καζαντζάκη.
• Παράσταση στο Théâtre Montansier, Βερσαλλίες, από τη Marcelle Tassencourt, διασκευή François Daviel, 1961.
• Παράσταση στο Παρίσι, στο θέατρο του Jean-Louis Barrault, από τη Marcelle Tassencourt, διασκευή François Daviel, 1962.
• Παράσταση στην Αμβέρσα, διασκευή (στα φλαμανδικά) Jef van der Heyden, 1964.
• He who must die [Αυτός που πρέπει να πεθάνει], διασκευή Michael Antonakes, μουσική Paul Demakis, παράσταση στο θέατρο του Salem State College, Μασαχουσέτη, 1972.
• He who must die [Αυτός που πρέπει να πεθάνει], διασκευή Michael Antonakes, παράσταση από το Ελληνικό Θέατρο της Νέας Υόρκης στο θέατρο La Mama της Νέας Υόρκης, 1980.
• Nikos Kazantzakis, Le Christ recrucifié. En deux parties, θεατρική διασκευή François Daviel, Παρίσι: [Abexpress], 1962.
• The Way of the Potter, ανέκδοτη διασκευή του μυθιστορήματος από τον Michael Antonakes, Μουσείο Ν. Καζαντζάκη (Βαρβάροι Ηρακλείου).

Κινηματογράφος – Τηλεόραση

• Celui qui doit mourir [Αυτός που πρέπει να πεθάνει], σκην. Jules Dassin, σενάριο Ben Barzman, Jules Dassin, André Obey, μουσική Georges Auric, παραγωγός Henri Bérard. Παραγωγή: Cinétel – Da Ma Produzione – Filmsonor S.A. – Indus Films – Prima, 1957. Ηθοποιοί: Pierre Vaneck, Μελίνα Μερκούρη, Maurice Ronet, Jean Servais, Fernand Ledoux.

Η ταινία προβλήθηκε στο Φεστιβάλ των Κανών το 1957. Στην πρεμιέρα παραβρέθηκε το ζεύγος Καζαντζάκη.

• Christ Recrucified, μίνι σειρά 6 επεισοδίων, σκην. Hugh David, σενάριο – διασκευή Jack Pulman, παραγωγή David Conroy. Παραγωγή BBC, 1969. Ηθοποιοί: Aharon Ipalé, John Franklyn-Robbins, John Phillips.
• Ο Χριστός ξανασταυρώνεται, σειρά 70 επεισοδίων, σκηνοθεσία Βασίλης Γεωργιάδης, σενάριο Νότης Περγιάλης – Γεράσιμος Σταύρου. Παραγωγή Astir για το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας Τηλεόρασης (ΕΙΡΤ), 1975. Ηθοποιοί: Αλέξης Γκόλφης, Λυκούργος Καλλέργης, Γιάννης Αργύρης, Κάτια Δανδουλάκη, Δήμος Σταρένιος, Ανδρέας Φιλιππίδης, Νίκη Τριανταφυλλίδη, Γιώργος Φούντας.

Από το πρώτο επεισόδιο της σειράς, ο Λυκούργος Καλλέργης (παπα-Γρηγόρης) και ο Αλέξης Γκόλφης (Μανωλιός).

Μουσική – Όπερα

• Ένα Ελληνικό Πάθος / Griechische Passion / The Greek passion, όπερα. Λιμπρέτο και μουσική Μποχουσλάβ Μαρτινού, 1961. Πρώτη παράσταση στην Όπερα της Ζυρίχης, 1961. Μεταγενέστερες παραστάσεις: Όπερα του Μπρνο, 1962· Όπερα του Λιντς, 1962· Όπερα της Περούτζια, 1962· Όπερα του Έσεν, 1963· Όπερα της Πράγας, 1964, 1967, 1969, 1975· Όπερα της Αμβέρσας, 1964, 1969· Όπερα της Μπρατισλάβας, 1969, 1972, 1973· Όπερα της Πάρμας, 1969· Όπερα της Οστράβας, 1969· Παρίσι, ραδιοφωνική μετάδοση, 1972· Όπερα του Λίμπεκ, 1973· Όπερα του Μπίλεφελντ, 1973· Όπερα της Ρουέν, 1973· Φεστιβάλ Αθηνών από την Όπερα της Πράγας, 1975· Παρίσι, Opéra Comique, 1980· Όπερα της Λειψίας, 1980· Stadion Hall, Μπρνο, 1981· Όπερα του Μπλούμινγκτον, Ινδιάνα, ΗΠΑ, 1981· Όπερα του Κάρντιφ, 1981· Όπερα του Ντίσελντορφ, 1981· Όπερα του Λουξεμβούργου, 1983· Παρίσι, για τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Μαρτινού, 1990· Festspielhaus, Bregenz, 1999.
• Ecce Homo, όπερα, μουσική Szokolay Sándor, Όπερα της Βουδαπέστης, 1987.
• Bohuslav Martinú, Griechische Passion, Λονδίνο: Universal Edition, 1978 [η παρτιτούρα].
• Louis Durey, Nicolios et la flûte: op. 111, Παρίσι: Gérard Billaudot Editeur 1974 – έργο για φλάουτο και άρπα, εμπνευσμένο από ένα επεισόδιο από το μυθιστόρημα του Καζαντζάκη Ο Χριστός ξανασταυρώνεται [η παρτιτούρα].
• Bohuslav Martinú, Griechische Passion, όπερα σε 4 πράξεις, Βιέννη: Universal, edition, 1961.
• Bohuslav Martinú, Griechische Passion, όπερα σε 4 πράξεις, Πράγα: Supraphon / Νέα Υόρκη: Qualiton Imports, 1981 (ζωντανή ηχογράφηση στο Stadion Hall, Μπρνο, Ιούνιος, 1981).
• Bohuslav Martinú, Griechische Passion, όπερα σε 4 πράξεις, Koch Schwann, 2000 (ζωντανή ηχογράφηση Festspielhaus, Bregenz, Ιούνιος 1999).
• Bohuslav Martinú, The Greek passion, μουσικό δράμα σε 4 πράξεις, Λονδίνο: Universal edition, 2001.
• Bohuslav Martinú, The Greek Passion, μουσικό δράμα σε 4 πράξεις, 1957 (Ales Brezina, Βιέννη: Universal edition, 2001).

Ιδιαίτερα στοιχεία

• Το βιβλίο αυτό βρίθει επιπέδων.
• Το πιο σημαντικό από αυτά τα επίπεδα είναι το μεταναστευτικό. Ένα πολύπλοκο επίκαιρο θέμα που ο ιδιοφυής αυτός συγγραφέας χειρίζεται με έναν απίθανο τρόπο.