Έπειτα από αιώνες δουλείας και εξεγέρσεις που καταπνίγονταν από τον εκάστοτε δυνάστη, ο αγώνας της ΕΟΚΑ κατατάσσεται στις λαμπρές στιγμές της ιστορίας, με τις προσπάθειες των Κυπρίων για απελευθέρωση και Ένωση με την Ελλάδα.
Νέα παιδιά, με ελάχιστα μέσα, αντιμετώπισαν 20.000 Άγγλους πάνοπλους στρατιώτες και ανάγκασαν τελικά τη Βρετανική Αυτοκρατορία να εγκαταλείψει την κυριαρχία της στη Μεγαλόνησο.
Ο αγώνας της ΕΟΚΑ ένωσε τους Κύπριους εναντίον του εχθρού, όμως η «Ένωσις» δεν επιτεύχθηκε, γιατί οι πολιτικές ηγεσίες της Κύπρου και της Ελλάδας εγκατέλειψαν τον προαιώνιο πόθο του κυπριακού λαού και συμβιβάστηκαν με τη λύση της Ανεξαρτησίας. Και οι Άγγλοι, μέσω του δόγματος «διαίρει και βασίλευε» οδήγησαν τελικά το Κυπριακό στο αδιέξοδο που βρίσκεται σήμερα.
Κυρίαρχη μορφή από το 1950 μέχρι τον θάνατό του, τον Αύγουστο του 1977, ήταν ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ΄, ο Εθνάρχης, ο πολιτικός αρχηγός του ένοπλου αγώνα και ισόβιος Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Πολλά θα μπορούσαν να γραφτούν για το πραξικόπημα, την τουρκική εισβολή και τα χρόνια που ακολούθησαν. Όμως για να φέρουμε στο φως τις μεγάλες αλήθειες, πρέπει να γυρίσουμε τον χρόνο μερικά χρόνια πίσω στην κρίσιμη δεκαετία του 1950.
Αλλά ίσως και ακόμα πιο πίσω στην παιδική του ηλικία, στα βιώματα που δημιούργησαν τον χαρακτήρα του, και επηρέασαν για πάντα με τη στάση και τις επιλογές του την ιστορία της Κύπρου. Γιατί η ιστορία δεν είναι όπως μας την είπαν, δεν είναι όπως την ξέρουμε.
Ο σκοπός του βιβλίου μου δεν είναι να καταλογίσει ευθύνες, ούτε να καταδικάσει όσους με τις πράξεις, τις παραλείψεις ή τα λάθη τους συνέβαλαν στη δημιουργία τετελεσμένων. Σκοπός είναι να καταγράψω την αλήθεια ώστε να είναι φάρος για το πώς θα χειριστούμε σήμερα τις εξελίξεις στο εθνικό μας θέμα.
Έζησα την πολυτάραχη εκείνη περίοδο του αγώνα της ΕΟΚΑ, στον οποίο συμμετείχα, μαζί με πολλούς άλλους συναγωνιστές μου. Πολλοί σκοτώθηκαν με τις λέξεις «Ένωση» και «Ελλάδα» στα χείλη. Η Ένωση, όμως, δεν επιτεύχθηκε ποτέ και πολλά ερωτηματικά γεννήθηκαν στο μυαλό μου για την υπογραφή των Συνθηκών Ζυρίχης-Λονδίνου.
Μια σειρά από αποτρόπαιες εξελίξεις ήταν το κίνητρο που με ώθησε στο να γράψω το βιβλίο που κρατάς στα χέρια σου, αγαπητέ αναγνώστη. Στο διάστημα των δεκαετιών που μεσολάβησαν από το 1960 μέχρι σήμερα, συγκέντρωσα πληροφορίες και στοιχεία από δεκάδες πηγές, από δημοσιεύματα, μαρτυρίες, βιβλία, συνεντεύξεις και αποχαρακτηρισμένα έγγραφα ξένων υπηρεσιών.
Το να γίνει ευρέως γνωστή η αλήθεια δεν είναι διχασμός, γιατί η γνώση της αλήθειας δεν διχάζει και δεν εξάπτει τα πάθη. Απεναντίας, συμβάλλει στην ενότητα σκοπού και λαού κι επιτρέπει την αποφυγή λαθών στο μέλλον.
– Γιώργος Παπαδόπουλος-Κυπραίος
Αθήνα, Μάρτιος 2024
Μάθετε περισσότερα για το ερευνητικό βιβλίο του Γιώργου Παπαδόπουλου-Κυπραίου:
