Γράφει η ψυχολόγος Dr. Meg Arroll.
Δεν είναι τίποτε σπουδαίο ή σοβαρό… δεν μπορείτε να το προσδιορίσετε… σαν να λείπει κάτι από τη ζωή σας… νιώθετε… κάπως… στα κάτω σας – υποτιμημένοι, υποβαθμισμένοι, απαξιωμένοι, δίχως αγάπη. Γενικά, είστε ικανοποιημένοι με την οικογένεια, τη δουλειά (μια δουλειά είναι εν πάση περιπτώσει) και τους φίλους σας. Έχετε τροφή, στέγη, ζεστασιά και άρα οι βασικές ανάγκες σας καλύπτονται με το παραπάνω. Παρόλα αυτά, δεν νιώθετε… ευ-τυ-χι-σμέ-νοι. Και αυτός δεν είναι ο στόχος που βάζει για όλους μας η «κοινωνία», που μας επιβάλλουν οι γονείς, οι δάσκαλοι, οι φίλοι μας και που προβάλλεται όπου και αν κοιτάξουμε στον εργασιακό χώρο και γενικά στο περιβάλλον μας;
Δεν έχει συμβεί κάτι πολύ δυσάρεστο στη ζωή σας… αλλά αυτό είναι το πρόβλημα: έχουμε μάθει να αγνοούμε τα «μικροτραύματα» που, δρώντας αργά και ύπουλα, αφήνουν μέσα μας ένα κενό και η μόνιμη μελαγχολία και οι μικροκρίσεις άγχους που προκαλούν χειροτερεύουν ακόμα περισσότερο όταν βλέπουμε τις τέλειες ζωές των άλλων στο Instagram.
Η συντριπτική πλειοψηφία των θεραπευόμενών μου δεν βίωσαν κάποιο σοβαρό τραύμα νωρίς στη ζωή τους, δεν έπεσαν θύματα σεξουαλικής κακοποίησης ή βίας, δεν έζησαν σε εμπόλεμη ζώνη ούτε έχασαν κάποιον από τους γονείς τους όταν ήταν μικροί.
Όμως πάντα υπάρχουν μικροσκοπικά τραύματα και μικρές πληγές που αφήνουν το αποτύπωμά τους. Μικρές πληγές που πέρασαν σχεδόν απαρατήρητες γιατί οι κοινωνικές νόρμες μάς λένε να «κρατήσουμε την ψυχραιμία μας και να συνεχίσουμε να προχωράμε», πληγές που συσσωρεύτηκαν βαθιά στον συναισθηματικό πυρήνα μας και σιγά σιγά γιγαντώθηκαν όπως οι τόκοι των πιστωτικών καρτών. Και, παρότι δεν είναι καταστροφικό (στην αρχή τουλάχιστον), τελικά αυτό το ψυχολογικό «κατακάθι» επηρεάζει την ευημερία μας και πολλοί από εμάς αισθανόμαστε το βάρος του, που φέρνει κόπωση, ήπιο αλλά μόνιμο άγχος και έλλειψη αυτοπεποίθησης. Και δεν πρέπει να αγνοούμε τις συνέπειες αυτές των μικροτραυμάτων, γιατί όταν μένουν ανεξέλεγκτες οδηγούν σε πολλά από τα ψυχικά και σωματικά προβλήματα της σύγχρονης εποχής.
Ευτυχώς, οι περισσότεροι δεν βιώνουμε αλλεπάλληλα σοβαρά τραύματα ή τουλάχιστον όχι εκείνο το είδος τραυμάτων και κακομεταχείρισης που θα δικαιολογούσαν την εμφάνιση κάποιας ψυχικής ασθένειας.
Θα χάσουμε αγαπημένα μας πρόσωπα, οι μισοί περίπου θα πάρουμε διαζύγιο και πολλοί θα αποκτήσουμε σωματικά τραύματα ή ασθένειες. Και είναι γνωστό ότι αυτά τα «μεγάλα» τραύματα οδηγούν σε διαγνώσιμα ψυχολογικά προβλήματα όπως το άγχος και η κατάθλιψη. Όμως, αυτό δεν εξηγεί όσα βλέπω σε καθημερινή βάση στο γραφείο μου. Αντίθετα, είναι οι πιο ήπιες εμπειρίες, όπως η απουσία συναισθηματικής εναρμόνισης παιδιού-γονέα, ο σχολικός εκφοβισμός από υποτιθέμενους φίλους, η ταπείνωση μπροστά στην τάξη, η αβεβαιότητα που προκαλούν οι συνεχείς μετακομίσεις (με τη συνεχή αλλαγή σχολείου ή δουλειάς), η κουλτούρα των επιτευγμάτων ή ο καθημερινός αγώνας να αντεπεξέλθουμε οικονομικά που μας δημιουργούν την αίσθηση ότι δεν έχει νόημα να προσπαθούμε.
Ωστόσο, το να νιώθουμε λίγο χάλια ή υποτονικά, να έχουμε άγχος για υψηλές αποδόσεις και η δύστροπη τελειομανία δεν είναι παθήσεις που μπορεί να διαγνώσει ή να θεραπεύσει ο παθολόγος σας. Και αυτό γιατί δεν πληρούν τα σαφή κριτήρια που συναντάει κανείς στις ιατρικές εγκυκλοπαίδειες, και όταν ο γιατρός σάς ρωτήσει αν βιώσατε κάποιο σημαντικό γεγονός τον τελευταίο χρόνο, η απάντηση μπορεί κάλλιστα να είναι «όχι».
Έτσι, μένουμε αβοήθητοι σε μία ψυχολογική κατάσταση που ναι μεν δεν είναι σοβαρή, αλλά που μας μαυρίζει τη ζωή μας, γιατί δεν αντιλαμβανόμαστε την ύπουλη δράση που έχουν αυτά τα «μικρά» τραύματα ή μικροτραύματα.
Τα μικροτραύματα είναι κάτι που βιώνουμε όλοι και επομένως είναι καλό να μιλάμε για αυτά με απλή γλώσσα. Γιατί, όπως τα μικρά πράγματα είναι που δίνουν αξία στη ζωή, έτσι και τα μικρά, καθημερινά πράγματα είναι που μας «κλέβουν» τη ζωντάνια, τη σπιρτάδα και τη δύναμή μας. Αν όμως αντιληφθούμε τα μικροτραύματα που κουβαλάμε, μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε για να αναπτύξουμε «ψυχολογική ανοσία» και να γίνουμε πιο ανθεκτικοί σε ένα πιο σοβαρό μελλοντικό τραύμα.
Γιατί ο καθένας μας είναι σημαντικός. Και είστε και εσείς σημαντικοί. Πιστέψτε με. Πολύ περισσότερο απ’ ό,τι νομίζετε.
Όλοι οι θεραπευόμενοι που είχα παρουσίαζαν κάποιο μικροτραύμα και πραγματικά τα παραδείγματα είναι ατελείωτα. Τις περισσότερες φορές, όμως, οι συνέπειες των μικροτραυμάτων έρχονται στην επιφάνεια και εκδηλώνονται με κοινούς, αναγνωρίσιμους τρόπους, και εδώ θα μοιραστώ μαζί σας ένα βασικό σύμπλεγμα από μικροτραυματικά μοτίβα που έχω εντοπίσει. Χρησιμοποιώ τον όρο μοτίβα γιατί, αν και δεν πρόκειται για κατεξοχήν ψυχικές ασθένειες, όσοι επηρεάζονται παρουσιάζουν κοινά στοιχεία και συμπτώματα. Ενδεχομένως να έχετε εντοπίσει ένα ή και παραπάνω από αυτά τα μοτίβα στον εαυτό σας και να θεωρείτε ότι είστε οι μόνοι που πάσχετε από αυτό.
Πρέπει όμως να καταλάβετε ότι αυτά τα μοτίβα, αυτές οι παθήσεις ή όπως αλλιώς θέλετε να αποκαλέσετε το σύνολο ενδείξεων και συμπτωμάτων που θα συναντήσουμε σε κάθε κεφάλαιο, είναι εξαιρετικά συνηθισμένα. Επειδή όμως δεν έχουν σαφή ιατρικό ορισμό είναι αδύνατον να σας παρουσιάσω στατιστικές ή γραφήματα με τον αριθμό των ατόμων που προσβάλλουν. Αλλά από την εμπειρία μου και όσα έχω δει όλα αυτά τα χρόνια μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι ακόμα και αν εσείς δεν έχετε κανένα τέτοιο μοτίβο, θα έχει κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο.
Και, φυσικά, καθώς θα παρουσιάζω μικροτραυματικά μοτίβα, όπως οι ήπιες κρίσεις πανικού, το αίσθημα ανεπάρκειας, αλλά και προβλήματα όπως η αϋπνία, η αύξηση βάρους και η χρόνια κόπωση, θα σας δώσω απλούς και αποτελεσματικούς τρόπους να τα αντιμετωπίσετε για να ξαναπάρετε τον έλεγχο της ζωής σας και να απελευθερωθείτε από τα μικροτραύματά σας.
Και επειδή όλοι αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες της ζωής, που είναι πολλές και καθημερινές, καλό είναι να απλοποιήσουμε τα πράγματα όσο το δυνατόν περισσότερο χρησιμοποιώντας τη μέθοδο ΑΑΔ τριών βημάτων που έχω επινοήσει:
Η ΜEΘΟΔΟΣ ΑΑΔ
Βήμα 1: Αντίληψη – Θα ανακαλύψετε το δικό σας μοναδικό σύμπλεγμα από μικροτραύματα και πώς αυτό σάς επηρεάζει ώστε να ανακτήσετε τον έλεγχο της ζωής σας.
Βήμα 2: Αποδοχή – Συχνά είναι το δυσκολότερο μέρος της διαδικασίας και το στάδιο που οι περισσότεροι προσπαθούν να παρακάμψουν. Αλλά χωρίς αποδοχή, τα μικροτραύματα θα συνεχίσουν να σας επηρεάζουν.
Βήμα 3: Δράση – Η αποδοχή από μόνη της, όμως, δεν αρκεί· πρέπει να δράσετε, να κάνετε τα απαραίτητα βήματα για να δημιουργήσετε τη ζωή που επιθυμείτε.
Είναι σημαντικό, τουλάχιστον στην αρχή, όσο εξοικειώνεστε με την παραπάνω μέθοδο, να ακολουθείτε τα βήματα με τη σειρά.
Πολλοί θεραπευόμενοι βιάζονται και περνούν κατευθείαν στις τεχνικές δράσης, κάτι που είναι σαν να βάζεις επίδεσμο σε μία πληγή χωρίς να την καθαρίσεις, με αποτέλεσμα τα μικρόβια που παραμένουν μέσα της να τη μολύνουν, προκαλώντας μεγαλύτερα προβλήματα από το ίδιο το τραύμα.
Και δεν φταίμε για αυτό. Ζούμε σε κοινωνίες όπου οι έντονοι ρυθμοί και η άμεση ικανοποίηση κυριαρχούν, έτσι, είναι λογικό να αναζητούμε όλοι μία λύση αστραπή και συμβουλές στο TikTok. Αλλά, όπως και με κάθε άλλη δεξιότητα, μόλις εξοικειωθείτε με τη διαδικασία, θα σας είναι ευκολότερο να περνάτε τα στάδια και θα γίνετε ειδικοί στην ΑΑΔ.
Και μία τελευταία επισήμανση προτού ξεκινήσουμε. Μια από τις συχνότερες ερωτήσεις που μου κάνουν είναι «Πόσο καιρό θα πάρει;». Και η μόνη ακριβής απάντηση είναι ότι εξαρτάται από το άτομο. Όπως το σώμα μας χρειάζεται χρόνο για να θεραπευτεί, έτσι και η συναισθηματική και ψυχική ανάρρωση απαιτεί χώρο και χρόνο. Όσο βαθύτερη είναι η πληγή ή, στη συγκεκριμένη περίπτωση, όσο περισσότερα και σοβαρότερα είναι τα μικρά τραύματα, τόσο περισσότερο πρέπει να δουλέψετε για να νιώσετε καλύτερα.
Και χρειάζεται όντως δουλειά ή μάλλον προσπάθεια, αλλά σας διαβεβαιώ ότι αξίζει. Γιατί το αξίζετε.
Αυτό οδηγεί σε μια κάπως σκληρή πραγματικότητα: αν και δεν φταίτε εσείς για τα μικροτραύματα που κουβαλάτε, είστε οι μόνοι που μπορείτε να τα αντιμετωπίσετε. Και αυτή τη στιγμή έχετε κάνει ήδη το πρώτο καθοριστικό βήμα για να αντιμετωπίσετε όλες αυτές τις δυσκολίες που βλέπω σε εβδομαδιαία βάση στο γραφείο μου και φυσικά θα με έχετε συνοδοιπόρο σας σε αυτό το ταξίδι.
Δεν είστε μόνοι.
*Το απόσπασμα είναι από το βιβλίο Μικρά Τραύματα της Dr. Meg Arroll.
Διαβάστε τις πρώτες σελίδες του βιβλίου.
Διαβάστε επίσης: