Γράφει η λογοθεραπεύτρια και συγγραφέας Ευγενία Στεφανάκη
Τα περισσότερα παιδιά έρχονται στον κόσμο έτοιμα να κατακτήσουν την ομιλία. Οι έμφυτες ικανότητές τους είναι καταπληκτικές και είναι πραγματικά μαγικό να βλέπει κανείς το παιδί του να αρχίζει σιγά σιγά να κατακτά τον κόσμο των λέξεων.
Από τη γέννηση τα μωρά αρχίζουν να επικοινωνούν χρησιμοποιώντας τα μάτια, ήχους, εκφράσεις του προσώπου και κινήσεις. Πολύ πριν από τη χρήση λέξεων και φράσεων, τα παιδιά χρησιμοποιούν μια εντυπωσιακή σειρά μη λεκτικών μορφών επικοινωνίας, για να αλληλεπιδράσουν με τους άλλους. Αυτές οι προγλωσσικές δεξιότητες είναι τα θεμέλια για την ανάπτυξη της γλώσσας και συνδέονται άμεσα με την ικανότητα του παιδιού να παράγει τις πρώτες του λέξεις.
Μόλις τα παιδιά μάθουν ότι αυτές οι μη λεκτικές δεξιότητες έχουν σημασία και μπορούν να επηρεάσουν τη συμπεριφορά των ανθρώπων γύρω τους (για παράδειγμα, ότι, εάν κάνουν έναν συγκεκριμένο ήχο ή κοιτάξουν ή δείξουν, θα πάρουν το μπουκάλι τους), αρχίζουν να τις χρησιμοποιούν στοχευμένα, με αποτέλεσμα την αλληλεπίδραση. Είναι μέσα από αυτή την αλληλεπίδραση που ένα παιδί μαθαίνει τη δύναμη της γλώσσας και της επικοινωνίας. Αυτές οι δεξιότητες αναπτύσσονται σταδιακά, από την πρώτη μέρα της γέννησης του παιδιού, και είναι απαραίτητο να έχουν κατακτηθεί μέχρι τους 18 μήνες, για να αρχίσουν οι πρώτες του λέξεις.
Αναμφίβολα, η στιγμή που ένα παιδί λέει την πρώτη του λέξη αποτελεί σταθμό, τόσο για το ίδιο όσο για τους γονείς και το άμεσο περιβάλλον του. Αποτελεί την απαρχή της λεκτικής του επικοινωνίας, η οποία υπό κανονικές συνθήκες θα ακολουθήσει μια εξελικτική πορεία. Tι συμβαίνει όμως όταν το παιδί έχει δυσκολία στην πορεία αυτή;
Οι γονείς νιώθουν σύγχυση, φόβο, αγωνία και απογοήτευση όταν καταλαβαίνουν ότι το παιδί τους δυσκολεύεται με την επικοινωνία του. Αυτό που όμως δεν γνωρίζουν οι περισσότεροι είναι ότι οι ίδιοι μπορούν να βοηθήσουν το παιδί τους να αναπτύξει τις γλωσσικές του δεξιότητες. Αυτός ήταν ο λόγος που με οδήγησε να γράψω το βιβλίο Βοήθησέ με να μιλήσω, σε μια προσπάθεια να μοιραστώ την εμπειρία μου και να προσφέρω γνώση, αλλά και να εμπνεύσω και να ενδυναμώσω τους γονείς και τους φροντιστές όλων των παιδιών όσον αφορά τη γλωσσική ανάπτυξή τους.
Παράλληλα, απευθύνομαι στους γονείς εκείνους που θα ήθελαν να γνωρίζουν πώς αναπτύσσεται ο λόγος και η ομιλία, ώστε να μπορούν να παρακολουθούν αυτή την πορεία στα παιδιά τους: Ποια στάδια ακολουθεί η γλωσσική εξέλιξη; Πότε ένα παιδί θα πει την πρώτη του λέξη; Πότε αναμένεται να κάνει μια ολοκληρωμένη πρόταση; Πώς πρέπει να είναι ο λόγος του καθώς μεγαλώνει; Κι ακόμα, πώς μπορούν οι ίδιοι να βοηθήσουν αυτή την προσπάθεια, με απλούς τρόπους, μέσα από την καθημερινότητά τους;
Το Βοήθησέ με να μιλήσω έχει στόχο να οδηγήσει τον αναγνώστη από τη θεωρία στην πράξη. Εξηγεί κατ’ αρχάς με απλό τρόπο βασικές έννοιες που αφορούν την ομιλία και περιγράφει με σαφήνεια τι αναμένεται από το κάθε παιδί στα πρώτα στάδια της ζωής του όσον αφορά τον λόγο. Στη συνέχεια, αναλύει τις προγλωσσικές δεξιότητες που πρέπει να έχει κατακτήσει το παιδί για να μπορέσει να μιλήσει και πώς μπορεί ο κάθε φροντιστής να το βοηθήσει. Καταγράφει ακόμα τον σημαντικό ρόλο που έχουν το παιχνίδι και οι καθημερινές ρουτίνες στη γλωσσική ανάπτυξη. Τέλος, παρατίθενται πολλά παραδείγματα, στρατηγικές και δραστηριότητες που μπορεί να κάνει ο κάθε γονιός ή φροντιστής με το παιδί του στην καθημερινότητά τους.
