Ο λόγος πίσω από τις χαμένες ευκαιρίες

Grow 2 – Ιστορίες αποτυχίας από ανθρώπους που πέτυχαν, γράφει η Πολυξένη Βασιλοπούλου, Ψυχίατρος – Διευθύντρια Ψυχιατρικής 251 Γενικού Νοσοκομείου Αεροπορίας

Ο σύγχρονος δυτικός κόσμος, με τις καταιγιστικές τεχνολογικές εξελίξεις, επιβάλλει έναν τρόπο ζωής εξαιρετικά απαιτητικό και ανταγωνιστικό για τον άνθρωπο. Σ’ αυτόν τον κόσμο ο άνθρωπος βρίσκεται σε έναν διαρκή αγώνα απόκτησης δεξιοτήτων και σε ένα συνεχές κυνήγι της επιτυχίας τόσο στον κοινωνικό όσο και στον επαγγελματικό χώρο. Με άλλα λόγια, η επιτυχία απαιτείται! Η αναζήτηση της επιτυχίας έχει λάβει μια καταναγκαστική μορφή, που για το άτομο καταλήγει να είναι βραχνάς και όχι πηγή ευχαρίστησης.

Συχνά πλέον, όλο και περισσότεροι άνθρωποι καταφεύγουν στην ψυχοθεραπεία, απελπισμένοι καθώς, παρά τις προσπάθειές τους, αποτυγχάνουν να υλοποιήσουν κάποιο στόχο τους. Πρόκειται για δυνατούς ανθρώπους, με ικανότητες, που ενώ γενικά τα καταφέρνουν στη ζωή, η μη κατάκτηση του στόχου που ανήκει στα ενδιαφέροντά τους τους κάνει να υποφέρουν.

Οι ιστορίες τους είναι πολλές και διαφορετικές και ταυτόχρονα τόσο ίδιες.

Κάποιοι από αυτούς είναι ήδη στη μέση ενήλικη ζωή, αντιμέτωποι με τον απολογισμό των πεπραγμένων τους. Αλλά και με την επίγνωση ότι ο χρόνος της υπόλοιπης ζωής τους μετράει αντίστροφα. Δεν έχουν περιθώριο για άλλες αποτυχίες. Είναι η ιστορία της πετυχημένης επαγγελματικά γυναίκας που αναζητά έναν σύντροφο, του οικογενειάρχη άντρα που θέλει επιτέλους να καταξιωθεί επαγγελματικά…

Κάποιοι άλλοι πάλι βρίσκονται στο ξεκίνημα της ενήλικης ζωής τους, γεμάτοι προσδοκίες για το μέλλον τους. Ωστόσο οι απαιτήσεις για επιτυχία σ’ αυτή την ηλικία είναι τόσο μεγάλες που τους προκαλούν φόβο. Είναι σαν να πορεύονται στο ταξίδι της ζωής τους με τον κίνδυνο της αποτυχίας να καραδοκεί στις επιλογές τους, με καταστροφικές συνέπειες. Είναι η ιστορία του νεαρού που αναζητά διακαώς μια συντροφική σχέση, της νεαρής που ονειρεύεται να πρωταγωνιστήσει στον χώρο του θεάματος, του νεαρού που επιζητά την επαγγελματική του ανέλιξη σε μια μεγάλη εταιρεία…

Όλοι τους είναι πεπεισμένοι ότι κυνηγούν τον στόχο. Ότι έχουν κάνει κάθε δυνατή προσπάθεια για να τον φτάσουν. Οπότε πολύ συχνά, προκειμένου να νοηματοδοτήσουν την κατ’ εξακολούθηση αποτυχία τους, θέτουν τα εξής ερωτήματα στον εαυτό τους: Μήπως ο στόχος τελικά δεν τους ενδιαφέρει τόσο; Μήπως δεν είναι καν δική τους επιθυμία; Μήπως έχουν επηρεαστεί από τις προσδοκίες των γονιών τους; Ή μήπως έχουν θέσει πολύ ψηλά τον πήχη και ο στόχος είναι ουτοπικός;

Αλλά αυτά τα ερωτήματα ουσιαστικά αποτελούν μια απέλπιδα προσπάθεια απαγκίστρωσης από το ζήτημα που τους θέτει η επιθυμία τους, όπως και μια ενδόμυχη αναζήτηση λύτρωσης από το άγχος της αποτυχίας.

ιστορίες αποτυχίας

Η προσπάθεια απάρνησης της επιθυμίας τους τελικά αποδεικνύεται μάταιη, καθώς μπροστά στον στόχο τους στέκονται με φόβο! Ο φόβος υποδηλώνει την ύπαρξη της επιθυμίας. Γιατί κανείς δεν φοβάται μήπως χάσει κάτι, αν αυτό δεν τον ενδιαφέρει.

Στην πράξη δεν ενεργούν προς την υλοποίηση του στόχου τους. Αντίθετα, κάνουν τα πάντα για να μην πετύχουν. Έτσι οι πιο πάνω ιστορίες συνεχίζονται ως εξής: Η πετυχημένη επαγγελματικά γυναίκα που αναζητά έναν σύντροφο, όταν κάνει μια ενδιαφέρουσα γνωριμία θυμάται ότι δεν έχει χρόνο να ασχοληθεί μαζί του λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων. Ο οικογενειάρχης άντρας που θέλει να καταξιωθεί επαγγελματικά, ενώ είναι πετυχημένος στην εργασία του, κάνει τα πάντα ώστε κανείς να μη γνωρίζει την επιτυχία του, ούτε καν η οικογένειά του. Άλλωστε, σε πρώτο πλάνο έχει τις υποχρεώσεις απέναντι στην οικογένεια. Ο νεαρός που αναζητά διακαώς μια σταθερή σχέση, όταν εμφανιστεί η κοπέλα που του αρέσει, της γυρνάει την πλάτη, ώστε εκείνη να μην τον καταλάβει. Η νεαρή που ονειρεύεται να γίνει σταρ, όταν της δόθηκε ο πρωταγωνιστικός ρόλος σε κάποια παράσταση, κατάφερε όχι μόνο να τον αποποιηθεί αλλά και να βρεθεί στα παρασκήνια. Ο νεαρός που αποζητά την επαγγελματική του ανέλιξη σε μια μεγάλη εταιρεία, πέρα από την εκτέλεση των καθηκόντων του, προσπαθεί διαρκώς να είναι αόρατος.

Όχι μόνο, λοιπόν, δεν πλησιάζουν τον στόχο τους, αλλά του γυρνούν κυριολεκτικά την πλάτη τους. Έτσι εξασφαλίζεται η αποτυχία! Θέλει προσπάθεια και συστηματικότητα η επιτυχία της αποτυχίας, και πόσο μάλλον όταν συμβαίνει κατ’ επανάληψη!

Είναι σαν να αφήνουν ανοικτό το ενδεχόμενο κάποτε, κάπου αλλού, σε πιο ευνοϊκές συνθήκες, όταν θα είναι έτοιμοι, να κάνουν τότε την προσπάθειά τους και να τα καταφέρουν. Διαφορετικά υπάρχει ο φόβος να βιώσουν ότι χάθηκε για πάντα η ευκαιρία τους. Δηλαδή να βιώσουν την αποτυχία ως την απόλυτη καταστροφή. Ή υπάρχει ο φόβος να βιώσουν την απόρριψη. Καθώς η απόρριψη προκαλεί στον άνθρωπο ανείπωτο πόνο, ενισχύονται οι αποφευκτικές συμπεριφορές. Ωστόσο ο πόνος, εκτός του ότι λειτουργεί ως σήμα κινδύνου, συχνά οδηγεί αυτούς τους ανθρώπους στην αναζήτηση βοήθειας.

Αλλά αυτή είναι η φανερή πλευρά του νομίσματος. Υπάρχει όμως και μια άλλη πλευρά, λιγότερο ή και καθόλου εμφανής.

Όπως είχε πει ο Ζακ Λακάν: «Για κάθε χαμένη ευκαιρία, υπάρχει ένας επιτυχημένος λόγος». Αυτός ο επιτυχημένος λόγος πηγάζει από το ασυνείδητο, το οποίο ζητά να ερμηνευτεί, να αποκρυπτογραφηθεί, να συνεχίζει να επιθυμεί…

Ο λόγος της χαμένη ευκαιρίας….

ιστορίες αποτυχίας

Η άλλη πλευρά αφορά το τίμημα της επιτυχίας. Το νέο επίτευγμα, όποιο κι αν είναι αυτό, απαιτεί επένδυση, δέσμευση από το άτομο και προκαλεί την παραίτησή του από κάποια άλλη δέσμευση. Η έννοια της επιτυχίας εμπεριέχει την απώλεια! Κάθε άνθρωπος που προχωράει αφήνει και κάτι ή κάποιον πίσω… Η επιτυχία έχει κόστος.

Οι άνθρωποι που υποφέρουν από την αποτυχία είναι ήδη, ασυνείδητα, δεσμευμένοι σε κάποιο ρόλο, μοναδικό, με μεγάλη προσωπική σημασία. Πιθανόν να έχουν ενδυθεί τον ρόλο του σωτήρα και προστάτη κάποιου αγαπημένου και αδύναμου ατόμου της οικογένειάς τους. Ή να ταυτίζονται με το αρχέτυπο του αποδιοπομπαίου τράγου! Στην αρχαιότητα ο ρόλος αυτός είχε μια ιερότητα, καθώς απομάκρυνε όλα τα κακά και τα δεινά της κοινότητας! Οπότε αυτά τα άτομα είναι στην υπηρεσία του συλλογικού έργου. Ή μπορεί να έχουν κάποιον άλλο «ιερό» ρόλο.

Σε κάθε περίπτωση, το σίγουρο είναι ότι παραβλέπουν την ατομική τους ολοκλήρωση και ακεραιότητα.

Ωστόσο δεν φθάνει μόνο η συνειδητοποίηση ότι υπάρχει κάτι που τους κρατάει πίσω. Η αποδέσμευση ή αλλιώς η παραίτηση από αυτό το κάτι έχει τις δικές της δυσκολίες.

Χρειάζεται το άτομο να έχει ωριμάσει αρκετά, ώστε να είναι σε θέση να σπάσει το «κουκούλι» που το κρατά καθηλωμένο και να ανοίξει τα φτερά του για να πετάξει. Αν η στιγμή δεν είναι η κατάλληλη, τότε το άτομο όχι μόνο δεν θα εξελιχθεί, αλλά κινδυνεύει και να μαραζώσει. Μια πολύ όμορφη σχετική περιγραφή μας δίνει ο Νίκος Καζαντζάκης στο μάθημα της πεταλούδας στο έργο του Αναφορά στον Γκρέκο:

«Η πνοή μου είχε ζορίσει την πεταλούδα να ξεπροβάλει πριν της ώρας, ζαρωμένη κι εφταμηνίτικη.

Βγήκε αμέστωτη, κουνήθηκε απελπισμένη και σε λίγο πέθανε στην παλάμη μου.

Το πουπουλένιο κουφάρι αυτό της πεταλούδας, θαρρώ πως είναι το μεγαλύτερο βάρος που έχω στη συνείδησή μου. Και να, σήμερα κατάλαβα βαθιά.

Είναι θανάσιμο αμάρτημα να βιάζεις τους αιώνιους νόμους, έχεις χρέος ν’ακολουθείς τον αθάνατο ρυθμό μ’εμπιστοσύνη…»

Εν κατακλείδι, η εμφάνιση της αποτυχίας δεν θα πρέπει να εκλαμβάνεται ως καταστροφική κατάφαση, αλλά ως ευκαιρία να τεθούν ερωτήματα όπως: «Τι συμβαίνει εδώ;», «Τι επιθυμώ;», «Ποιο το διακύβευμα της επιτυχίας;». Ερωτήματα που με κάποιο τρόπο οδηγούν μέσα από την αποκάλυψη των μυστικών της αποτυχίας στην αυτοπραγμάτωση του Υποκειμένου.

Αφιερωμένο σε όλους εκείνους που αναζητούν βοήθεια ώστε να προσπεράσουν τον σκόπελο της αποτυχίας τους.

Στο βιβλίο Grow 2 θα διαβάσεις ιστορίες αποτυχίας από ανθρώπους που πέτυχαν. Στελέχη επιχειρήσεων, ηγέτες, συνάνθρωποί μας σε καίριες θέσεις ευθύνης, μοιράζονται τις εμπειρίες και τη γνώση τους. Ένα βιβλίο που θα αλλάξει έστω και λίγο τον τρόπο που σκέφτεσαι.

ιστορίες αποτυχίας

Τα έσοδα των συγγραφέων και των συμμετεχόντων θα διατεθούν σε φιλανθρωπικούς σκοπούς.

Υ.Γ. Ανακαλύψτε και το «Grow – Ιστορίες Management & Ηγεσίας»!

Σχολιάστε

Η ηλ. διεύθυνσή σας δεν κοινοποιείται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *