Έρευνα: Πάνω από τους μισούς Έλληνες δεν ξέρουν πώς ανοίγει ένα βιβλίο!

Πόσο πολύ διαβάζουν οι Έλληνες; Ή, μάλλον, πόσο λίγο; Εδώ και χρόνια υπάρχει η γενικότερη αίσθηση ότι «οι Έλληνες δεν διαβάζουν» και έρχεται τώρα μια πανευρωπαϊκή έρευνα που σε ένα βαθμό το επιβεβαιώνει. Σε γενικές γραμμές είμαστε πιο χαμηλά από τους αντίστοιχους ευρωπαϊκούς μέσους όρους, αλλά δεν χρειάζεται να μας πιάνει απελπισία. Σήμερα, τα βιβλία υπάρχουν σε αφθονία γύρω μας και πολλές φορές το μόνο που χρειάζεται ένας μη-αναγνώστης είναι η κατάλληλη ευκαιρία. Όπως έχει πει και η J.K. Rowling: Αν δεν σου αρέσει να διαβάζεις, τότε απλά δεν έχεις βρει το κατάλληλο βιβλίο.

Τα στοιχεία που ακολουθούν έχουν δημοσιευτεί σε μια μελέτη που έκανε ο ΟΣΔΕΛ (Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Έργων του Λόγου) και μπορείτε να τη βρείτε ολόκληρη εδώ. Η μελέτη συγκεντρώνει στοιχεία από διάφορες έρευνες για να σκιαγραφήσει την αγορά του βιβλίου στην Ευρώπη. Ας δούμε τα πιο σημαντικά σημεία:

Α- Διαβάζουν ebooks οι Ευρωπαίοι;
Εκτιμάται ότι τα ηλεκτρονικά βιβλία αντιπροσωπεύουν ποσοστό περίπου 6-7% επί της συνολικής αγοράς στην Ευρώπη, με σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ των χωρών της. Σίγουρα στην Αγγλία αυτό το ποσοστό είναι διψήφιο, ενώ σε χώρες όπως η Ελλάδα κάτω από 1% (δική μας εκτίμηση). Υπάρχει μεγάλη αύξηση σε σχέση με την αρχή της δεκαετίας, αλλά φαίνεται ότι τα τελευταία δύο χρόνια, τα ποσοστά αυτά σταθεροποιούνται.

Β- Πόσο βιβλία βγαίνουν κάθε χρόνο σε κάθε χώρα; 
Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια εκδίδονται κάπως λιγότεροι τίτλοι σε σχέση με τα τέλη της δεκαετίας του 2000, όμως η παραγωγή μας παραμένει αρκετά υψηλή και υπολογίζεται ανάμεσα στις πέντε και δέκα χιλιάδες νέους τίτλους ανά έτος. Πρώτη με διαφορά είναι η Μεγάλη Βρετανία, που μαζί με τις ΗΠΑ θεωρούνται οι χώρες με τη σημαντικότερη εκδοτική βιομηχανία στον δυτικό κόσμο.

Γ- Πόσα χρήματα ξοδεύουν οι Ευρωπαίοι στα βιβλία;
Μια μικρή έκπληξη έρχεται από αυτό το στατιστικό, το οποίο εμφανίζει την Ελλάδα κοντά στον μέσο όρο. Το γράφημα απεικονίζει τη μέση δαπάνη των νοικοκυριών για βιβλία, εκφρασμένη σε μια τεχνητή νομισματική μονάδα (ΜΑΔ), η οποία εξαλείφει την επίδραση της διαφοράς των τιμών ανά χώρα. Υπάρχει περίπτωση σε αυτά τα ποσά να συμπεριλαμβάνονται και τα εκπαιδευτικά βιβλία, γεγονός που αλλοιώνει κάπως την εικόνα.

Δ- Πόσοι διαβάζουν επιτέλους σε αυτήν τη χώρα;
Πάμε αρχικά να δούμε πόσοι διάβασαν τον τελευταίο χρόνο έστω και ένα βιβλίο. Φαίνεται ότι στην Ελλάδα πάνω από τους μισούς συμπολίτες μας πραγματικά δεν γνωρίζουν πώς δουλεύει ένα βιβλίο: φοβούνται να το ανοίξουν, κοιτάνε από την άλλη πλευρά αν το πετύχουν στον δρόμο ή το χρησιμοποιούν μόνο για ντεκόρ στο Instagram. Και όλα αυτά, αν και το βιβλίο είναι ένα εκπληκτικό αγαθό που μπορεί κάποιος να χρησιμοποιήσει ακόμα και δωρεάν (βλ. βιβλιοθήκες και δανεισμούς από φίλους).
Σημείωση: Η έρευνα χρησιμοποιεί για τη χώρα μας στοιχεία του 2007 και του 2011, αλλά είναι δύσκολο να έχουν μεταβληθεί πολύ από τότε τα στατιστικά. Εκτιμούμε πάντως ότι το ποσοστό όσων δεν διαβάζουν έχει μειωθεί -άγνωστο κατά πόσο.

Ε- Συστηματικοί αναγνώστες: λιγότεροι από το 10% του πληθυσμού
Είναι προφανώς δύσκολο να οριστεί ο «συστηματικός αναγνώστης». Εμείς θα θεωρήσουμε ότι σε αυτήν την κατηγορία ανήκουν όσοι διαβάζουν τουλάχιστον 10 βιβλία τον χρόνο (αλλά και όσοι διαβάζουν το blog μας). Και εδώ τα πράγματα δεν είναι πολύ ενθαρρυντικά για τη χώρα μας. Στην Ελλάδα διαβάζει συστηματικά μόνο ένας στους δέκα.

Συμπέρασμα: Είμαστε σε χαμηλά επίπεδα σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, όμως ευκαιρίες υπάρχουν. Μία από τις πιο συχνές δικαιολογίες που ακούμε από ανθρώπους που δεν διαβάζουν είναι ότι «δεν βρίσκουν χρόνο». Είναι απολύτως κατανοητό ότι ο χρόνος μας είναι πολύτιμος και τα πάντα κινούνται με αστραπιαία ταχύτητα στις μέρες μας. Υπάρχουν, όμως, στιγμές μέσα στην καθημερινή ρουτίνα, από τις οποίες μπορούμε να ξεκλέψουμε λίγο χρόνο και να διαβάσουμε λίγες σελίδες από ένα βιβλίο. Αν λοιπόν οι φίλοι σας δεν διαβάζουν, εξηγήστε τους ότι διαβάζοντας ένα -ταπεινό- δεκάλεπτο κάθε μέρα, μέσα σε έναν χρόνο θα έχουν ολοκληρώσει δέκα βιβλία! Καθόλου άσχημο, δεν συμφωνείτε;