Σήμερα είναι η Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας!
Όλες οι γλώσσες του κόσμου είναι πανέμορφες και, αν δεν υπήρχαν αυτές και το μπόλιασμα που γίνεται μεταξύ τους, δεν θα υπήρχε κι ο πολιτισμός μας όπως τον ξέρουμε. Στις 9 Φεβρουαρίου γιορτάζουμε τη γλώσσα με την οποία επικοινωνούμε, τη γλώσσα των ομηρικών επών, τη γλώσσα της Καινής Διαθήκης, τη γλώσσα στην οποία γράφτηκαν πολλά θεμελιώδη επιστημονικά και φιλοσοφικά έργα της ανθρωπότητας.
Ως έναν ελάχιστο φόρο τιμής, ξεχωρίσαμε μερικές σπάνιες λέξεις από το έργο ενός ανθρώπου που παθιάστηκε με την ελληνική γλώσσα. Ο Καζαντζάκης ένιωθε ότι κάθε λέξη περικλείει έντονη ζωή και ότι κάθε λέξη που χάνεται σε μια γωνιά της χώρας –υποτιμημένη από τις εφημερίδες, το ραδιόφωνο και τις νεότερες γενιές, που δεν τη χρειάζονται πια– είναι μια απώλεια που ισοδυναμεί με τον θάνατο ενός ανθρώπου. Θεωρούσε ότι είναι χρέος των πνευματικών ανθρώπων να κρατήσουν ζωντανές τις λέξεις καταξιώνοντάς τες σε ένα κείμενο.
Χωρίς παραπάνω λόγια, παραθέτουμε 10 λέξεις που ίσως δεν έχετε ακούσει ποτέ μαζί με την ερμηνεία τους.
- Αναζυγιώ: σκέφτομαι προσεκτικά πριν πάρω μια απόφαση.
- Δριμώνω: καθιστώ κάτι δριμύ ή δυναμώνω κάποιον.
- Θεοδιάολος: κάποιος που ενσωματώνει τον Θεό και τον διάβολο μαζί.
- Κουμάσι: ορνιθώνας, κοτέτσι, πιθανόν από το τούρκικο kümes.
- Λογάρι: κρυμμένος θησαυρός.
- Ξαγορεύω: αποκαλύπτω τις εσώτερες σκέψεις μου σε κάποιον.
- Ουρανοκάντηλο: το καντήλι του ουρανού, δηλαδή το άστρο.
- Πρόγκα: Θορυβώδης αποδοκιμασία, έντονος χλευασμός, πιθανόν από το σλάβικο poroga.
- Στρατοκόπος: άνθρωπος που διατρέχει μεγάλη απόσταση με τα πόδια, οδοιπόρος.
- Φυρόμυαλος: αυτός που έχει χάσει το μυαλό του, ο ανόητος.
«Να σκαρφαλώνεις βουνά, να πεινάς, να διψάς, να ’σαι κατάκοπος, και ξαφνικά να τα ξεχνάς όλα, γιατί αντάμωσες ένα βοσκό και σε φίλεψε μια άγνωστη περίλαμπρη λέξη».
* Η ερμηνεία των λέξεων προέρχεται από το Γλωσσάρι στο έργο του Νίκου Καζαντζάκη, που έχει συντάξει ο Βασίλειος Γεώργας και κυκλοφορεί από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.