Νόμπελ λογοτεχνίας 2016 στον Bob Dylan

Και το φετινό νόμπελ λογοτεχνίας απονέμεται στον Αμερικάνο τραγουδοποιό και ποιητή Bob Dylan! Αρκετά μεγάλη έκπληξη αν αναλογιστούμε ότι βρέθηκε μπροστά από τους συμπατριώτες του Don Delillo και Philip Roth, αλλά σίγουρα όχι η έκπληξη της χρονιάς μιας και είναι σταθερά τα τελευταία χρόνια στην πρώτη δεκάδα των άτυπων φαβορί. Ο Bob Dylan γεννήθηκε στις 24 Μαΐου του 1941 και εδώ και πέντε δεκαετίες έχει επηρεάσει τη μουσική και την κουλτούρα όχι μόνο της Αμερικής, αλλά και ολόκληρου του κόσμου. Πολλοί δημοσιογράφοι τον έχουν περιγράψει ως εκπρόσωπο της γενιάς του, ενώ πάντα οι στίχοι του είχαν έντονα κοινωνικά και αντιπολεμικά μηνύματα. 

Σύμφωνα με τη μόνιμη γραμματέα της Σουηδικής Ακαδημίας, ο Μπομπ Ντίλαν κέρδισε το βραβείο «επειδή δημιούργησε νέες ποιητικές εκφράσεις μέσα στη μεγάλη αμερικάνικη μουσική παράδοση», ενώ τόνισε ότι για 54 χρόνια ο Ντίλαν εφευρίσκει ξανά και ξανά τον εαυτό του. Σε σχετική ερώτηση δημοσιογράφου πρότεινε στο κοινό το Blonde on Blonde που είναι ένα εξαιρετικό δείγμα του ιδιοφυούς τρόπου με τον οποίο ο Ντίλαν φτιάχνει ρυθμό και σκέφτεται. Ο Ντίλαν είναι ο 259ος Αμερικάνος που του απονέμεται βραβείο Νόμπελ και ο πρώτος που κερδίζει Νόμπελ Λογοτεχνίας από το 1993 που είχε κερδίσει ο Toni Morrison. Η γραμματέας της Σουηδικής Ακαδημίας σημείωσε ότι αν και η επιλογή μοιάζει ασυνήθιστη, αν κοιτάξουμε πίσω για 5.000 χρόνια θα συναντήσουμε τον Όμηρο και τη Σαπφώ, οι οποίοι έγραψαν ποιητικά κείμενα τα οποία θα παίζονταν μπροστά σε κοινό, όπως ακριβώς και ο Μπομπ Ντίλαν.

Τα τελευταία χρόνια η Σουηδική Ακαδημία που απονέμει το Νόμπελ, έχει επικριθεί για τον τρόπο που χειρίζεται το βραβείο και τις επιλογές που έχει κάνει. Ορισμένοι κριτικοί επισημαίνουν ότι πολλοί γνωστοί συγγραφείς δεν έχουν κερδίσει, ενώ άλλοι ότι κάποιοι από τους νικητές δεν άξιζαν το βραβείο. Ένα σημείο τριβής είναι το κατά πόσο η απόφαση της Ακαδημίας έχει και πολιτικά κριτήρια, κάτι που έχει γίνει εμφανές τα τελευταία χρόνια. Ο Ινδός ακαδημαϊκός Sabaree Mitra έχει υπογραμμίσει ότι παρότι το Νόμπελ Λογοτεχνίας είναι σημαντικό και τείνει να επισκιάζει τα άλλα βραβεία, δεν είναι και το απόλυτο κριτήριο για τη λογοτεχνική αξία ενός συγγραφέα.

Υπενθυμίζουμε ότι οι υποψηφιότητες για το Νόμπελ Λογοτεχνίας παραμένουν μυστικές για πενήντα χρόνια, έτσι για να μάθουμε ποιοι άλλοι συγγραφείς διεκδίκησαν φέτος το βραβείο πρέπει να κάνουμε λίγη υπομονή μέχρι το 2066. Παρ” όλα αυτά τα διεθνή γραφεία στοιχημάτων κάθε χρονιά καταρτίζουν λίστες με αποδόσεις και η γενικότερη αίσθηση είναι ότι οι εκτιμήσεις τους είναι προς τη σωστή κατεύθυνση.

Μέχρι σήμερα έδιναν ως φαβορί τον Κενυάτη Ngugi Wa Thiong’o (δεν έχει μεταφραστεί ακόμα στα ελληνικά), τον πιο δημοφιλή από όλους τους υποψηφίους και πολύ αγαπητό και στην Ελλάδα Haruki Murakami (στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ψυχογιός) και τον Σύριο ποιητή Adonis (πιο πρόσφατο βιβλίο του στα ελληνικά το Χρονικό των Κλαδιών που κυκλοφόρησε το 2006 από τις εκδόσεις Λιβάνη).

Τις τελευταίες ώρες είχε ανέβει ως δυνατό αουτσάιντερ ο Don DeLillo, που ενώ ξεκίνησε με απόδοση 66/1, «έπεσε» τελικά στο 8/1 δείχνοντας ή ότι το τζογαδόρικο λογοτεχνικό κοινό έχει λάθος ένστικτο ή πολύ απλά διέρρευσε κάποια λάθος πληροφορία. Τη δεκάδα συμπλήρωναν ο  συνήθης ύποπτος Philip Roth, οι Jon Fosse, Claudio Magris, Ko Un, Bob Dylan και ο εξαιρετικός Javier Marias.

Πέρυσι το βραβείο είχε απονεμηθεί στην ερευνήτρια δημοσιογράφο Svetlana Alexievich από τη Λευκορωσία και το 2014 στον Γάλλο Patrick Modiano.